هرچه جلوتر می‌رویم، با پیشرفت فناوری شاهد ایجاد سرویس‌های آنلاین فوق‌العاده‌ای هستیم که در زمینه‌های گوناگون کار انسان را راحت‌تر و البته هوشمندتر کرده‌‌اند. سیستم انبار هوشمند هم یکی از مواردی است که از رشد اینترنت سود زیادی می‌برد. در حالت عادی یک انبار معمولی چیزی بیشتر از یک ساختمان معمولاً سرپوشیده نیست. جایی که محل دریافت، ذخیره و برداشت موجودی یک یا چندین کالا محسوب می‌شود.
اما به کمک فناوری‌های مدرن و ساخت نرم‌افزارهای فوق کارآمد، مفهوم انبارداری هم تغییر زیادی پیدا کرده است. امروزه با کمک انبارداری هوشمند نه تنها می‌توان فرآیند انبارداری داخلی را به صورت کاملاً خودکار، دقیق و با برنامه پیگیری کرد، بلکه می‌توان کلیه عملیات لجستیک را ردیابی و داده‌های آن را در جهت بهبود زنجیره تأمین کالاها تجزیه و تحلیل کرد. آنچه در اینجا مرور خواهید کرد در نهایت به بهبود عملیات انبارداری شما منجر خواهد شد.
انبار هوشمند چیست؟
در زمانی که فناوری در تمام بخش‌های اقتصاد رخنه کرده است، انبارها باید با مجهز شدن به فناوری روز، خود را با تقاضای مصرف‌کنندگان هماهنگ کنند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای جامعه باشند. بهتر بگوییم، در جایی که صحبت از قدرت هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و رباتیک است، تصور اینکه یک انبار باید تنها فضایی باز یا بسته برای نگهداری کالاها باشد، مسئله‌ای پوچ به نظر می‌رسد. البته نمی‌توان از این واقعیت دور شد که هنوز درصد اعظمی از شرکت‌ها در دنیا، خصوصاً سازمان‌های داخلی در کشور ما، از این شیوه سنتی استفاده می‌کنند.
در یک تعریف ساده، انبار هوشمند به انباری گفته می‌شود که هر لحظه اطلاعات لازم درباره محتویات خود را ارائه می‌دهد. به عبارتی انباری که مشخص کند یک کالا در هر لحظه چقدر موجودی دارد، هر بخشی از این موجودی کجاست، این موجودی چگونه باید به محل انبار برود و بسیاری موارد دیگر که نشان می‌دهد سیستم انبارداری تا چه حد می‌تواند رشد کند. در این سیستم خطای انسانی به حداقل می‌رسد.
بنابراین هر کسب‌وکار خرد و کلانی که به نوعی با انبارداری در ارتباط است، با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های مرتبط با این بخش از لجستیک و استفاده از اتوماسیون، می‌تواند تجارت خود را در جهت برآورده کردن نیازها و انتظارات مشتری و البته بهینه‌سازی هزینه‌های لجستیک سوق دهد.
انبار هوشمند به نوعی سیستم انبارداری گفته می‌شود که از فناوری در جهت رشد و توسعه کسب‌وکار خود و رضایت مشتری استفاده می‌کند.
انبارداری هوشمند
انبار هوشمند و فناوری‌های مرتبط با آن کمک می‌کنند که بهره‌وری و کارایی یک کسب‌وکار در بحث زنجیره تأمین افزایش پیدا کند و در نهایت با بهبود عملکرد، دقت و انعطاف‌پذیری، منجر به رشد یک تجارت شود. همین حالا می‌توانید نگاهی به سیستم انبارداری خود داشته باشید و ببینید که تا چه اندازه توانسته‌اید در جهت هوشمندسازی آن قدم بردارید.
یک مثال واضح در بحث انبار هوشمند، تجارت الکترونیکی علی بابا در کشور چین است که بیشتر ما با آن آشنایی داریم. در این کسب‌وکار، ربات‌ها 70 درصد فعالیت‌ها را بر عهده دارند و می‌توانند در هر مرتبه، کالاهایی را با وزن 500 کیلوگرم هم جابه‌جا کنند. با این اوصاف یک سیستم انبار هوشمند می‌تواند مزایای زیر را به دنبال داشته باشد.
- کاهش خطای انسانی
- بهینه‌سازی توان عملیاتی و بالا رفتن راندمان
- دریافت، ذخیره و ارسال به موقع کالاها
- ارائه اطلاعات دقیق و در لحظه از تمامی فرآیندهای انبارداری
- کاهش هزینه‌های سربار
- حمل‌ونقل سریع
- نرخ بازگشت کمتر
- کاهش خطر آسیب به محموله‌های انبار شده
- انعطاف‌پذیری در ساعات کاری کارکنان انبار
- ارزیابی دقیق نیروی کار توسط مدیران کسب‌وکارها
- بهبود مدیریت موجودی
- رضایت مشتریان
اتوماسیون انبار
در روند دیجیتالی شدن سامانه انبارداری، اتوماسیون بخش مهمی را تشکیل می‌دهد. اتوماسیون شامل کلیه فرآیندهایی است که حرکت موجودی کالاها را از زمان دریافت تا ذخیره و ارسال به خارج از محدوده انبارها را با حداقل کمک انسانی به انجام می‌رساند. یک پروژه اتوماسیون در مفهوم انبار هوشمند می‌تواند به گونه‌ای سودمند باشد که وظایف سنگین کسب‌وکارها، از جمله کارهای فیزیکی اضافی را به کمک ردیابی داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها کاهش دهد.
به عبارتی یک اتوماسیون انبار با جایگزین کردن نرم‌افزارها به جای انجام برخی کارهای دستی، منجر به کاهش خستگی، آسیب به کارگران، هدر رفتن زمان و به طور کل صرفه‌جویی در هزینه‌ها خواهد شد. جمع‌آوری داده‌ها به کمک تلفن همراه و به صورت خودکار را می‌توان نوعی از اتوماسیون دیجیتال یا اتوماسیون انبار هوشمند برشمرد. زمانی را تصور کنید که یک کارگر به کمک اسکن بارکد از طریق تلفن همراه تا چه حد می‌تواند از میزان حجم کار دستی خود کم کند، خطاهای انسانی خود را کاهش دهد و به طور کلی خدمات مشتری را بهبود دهد.
البته لازم است روی این نکته تأکید کنیم که پیاده‌سازی فرآیند اتوماسیون در انبار هوشمند نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجهی در بخش‌های مختلف نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و منابع مورد نیاز دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده، از مزایا و معایب اتوماسیون انبار هوشمند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
مزایای اتوماسیون انبار
- افزایش ظرفیت و کارایی انبار
- افزایش قابلیت اطمینان در انجام کارها
- مقیاس‌پذیری خدمات
- بهبود عملکرد نهایی
معایب اتوماسیون انبار
- سرمایه‌گذاری قابل توجه
- کمبود نیروی کار ماهر برای مدیریت و نگهداری از سیستم‌های هوشمند
- هزینه‌های بالای نگهداری و استفاده از تجهیزات هوشمند
نکته: با توجه به معایبی که برشمردیم، استفاده از سیستم‌های انبارداری هوشمند یا دیجیتالی، بیشتر برای مراکز توزیعی کاربرد دارند که با حجم زیادی از فضای انبار و کالاها در ارتباط هستند.
انبارداری هوشمند مزایا و معایب خاص خود را دارد. اما این سیستم بهترین گزینه برای کسب‌وکارهای بزرگ خواهد بود.
روش های هوشمند سازی انبار
فناوری به قدری در حال رشد است که سرعت پیشروی آن، پیش‌بینی آینده را کمی دشوار کرده است. اما تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که سیستم‌های انبارداری خود را مطابق با نیاز زمانه هوشمند کنیم. انبارداری، توزیع و تدارکات به عنوان فرآیندهای لجستیک هوشمند کسب‌وکارها بیش از هر چیزی به مکانیزه شدن نیاز دارند.
اما پرسش اینجاست که چه ابزار و روش‌هایی در رسیدن به این مرحله کمک‌کننده خواهند بود؟ برای اینکه این ابهام از ذهن شما پاک شود، در ادامه به معرفی ابزارها و روش‌های ایجاد یک سیستم انبار هوشمند اشاره می‌کنیم.
1. استفاده از هوش مصنوعی
اگر کمی درباره هوش مصنوعی (AI) آگاهی داشته باشید، متوجه خواهید شد که دنیای آینده بر پایه این فناوری در حال شکل گرفتن است. هوش مصنوعی در بسیاری از بخش‌های زندگی ما وارد شده و البته هنوز بخش‌های عظیم دیگری نیز هستند که می‌توانند از این نعمت برخوردار شوند. مدرن کردن فرآیندهای انبارداری هم به کمک هوش مصنوعی امکان‌پذیر است. به همین دلیل اغلب شرکت‌ها می‌خواهند بدانند که چگونه می‌توانند به کمک این فناوری در جهت تجهیز انبارهای خود اقدام کنند و از این مزیت برای پیشی گرفتن از رقبا کمک بگیرند.
وقتی به آمار نگاهی می‌اندازیم، متوجه خواهیم شد که هوش مصنوعی و نرم‌افزارهایی که بر پایه آن ساخته می‌شوند، تا چه اندازه می‌توانند در روند انبارداری تأثیرگذار باشند. تا سال 2018 درآمد حاصل از این فناوری فوق‌العاده چیزی حدود 10 میلیارد دلار بود. اما این میزان در 8 سال بعد از این تاریخ یعنی در سال 2026 به 126 میلیارد دلار خواهد رسید. در ساده‌ترین حالت ممکن، هوش مصنوعی باعث می‌شود که سیستم‌ها و ماشین‌آلات به جای انسان فعالیت کنند. اما این امر چگونه امکان‌پذیر است؟
هوش مصنوعی داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند. سپس بر اساس همین داده‌ها، الگوریتم‌هایی را به صورت خودآموز یاد می‌گیرد. این الگوریتم‌ها که مکرراً در حال به‌روزرسانی هستند، باعث می‌شوند هوش مصنوعی درک کند که چگونه می‌تواند یک کار خاص را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. در ادامه به معرفی روش‌های استفاده از هوش مصنوعی برای ایجاد یک انبار هوشمند اشاره می‌کنیم.
- جایگزینی وسایل نقلیه خودکار مثل کامیون‌های هوشمند کوچک به جای وسایل نقلیه انسانی مانند لیفتراک
- استفاده از ربات‌های اتوماسیون انبار به منظور چیدن کالاها، جابه‌جایی و ذخیره خودکار محصولات
- کمک به تعیین میزان مورد نیاز نیروی انسانی در بخش‌های مختلف انبار
- ارائه ایده‌های نو برای مدیریت بهتر انبار توسط هوش مصنوعی، به دلیل توانایی پیشرفت در الگوهای خود
2. ابزارهای انتخاب مکانیزه
برای بهره‌مندی از فرآیند اتوماسیون در انبار هوشمند می‌توان از ابزارها و تجهیزات انتخاب خودکار (AGV) متعددی استفاده کرد. برخی از این ابزارها به صورت انتخاب خودکار صوتی، انتخاب بر اساس نور و انتخاب بر طبق سفارش رباتیک هستند. بسیاری از ابزارها به کمک فناوری بارکدینگ پیشرفته در مدیریت انتخابی و همچنین سریع و دقیق‌تر کردن انبارداری کمک‌کننده هستند. برای مثال از مزایای اتوماسیون انبار به کمک فناوری بارکدینگ می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- ردیابی موجودی انبار بر اساس حرکات مبتنی بر تراکنش‌ها
- برنامه‌ریزی بهتر برای رسیدن محموله به دست مشتری
- بهینه‌سازی فرآیند ترافیک و جریان کالا در راهروها، قفسه‌ها
- کمک به شناسایی سریع مناطق انبار کالاها
3. استفاده از سیستم‌های مدیریت انبار
برای ایجاد یک انبار هوشمند، سیستم‌های مدیریت انبار (WMS) متنوعی هستند که تمامی داده‌های انبارداری را در یک پلتفرم جامع جمع‌آوری می‌کنند. این سیستم‌ها به راحتی توسط کارکنان قابل استفاده هستند و به راحتی اطلاعات مورد نیاز از جمله گزارش‌های مربوط به محموله‌ها را در سرعتی بالا در اختیار آنها قرار می‌دهند. این سیستم‌ها در ایجاد یک برنامه‌ریزی بسیار کارآمد هستند و به راحتی با سایر عناصر هوشمند انبارداری هماهنگ می‌شوند.
4. استفاده از اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IOT) به مفهوم فناوری منفرد، امروزه نقش سازنده‌ای در انبارهای هوشمند در سطح دنیا دارد. این فناوری به کمک کنترل و ردیابی اجزای متحرک چه دستی و چه خودکار، فرآیندهای مختلف انبارداری را بهبود می‌دهد. اینترنت اشیا با استفاده از کنترل موجودی انبار و برنامه‌ریزی بهتر نیروی کار، منجر به رشد کسب‌وکار و البته بهبود تجربه کلی مشتری خواهد شد.
از روش‌های هوشمندسازی انبار می‌توانیم به مواردی همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و استفاده از تجهیزات مکانیزه مانند دستگاه‌های بارکدینگ اشاره کنیم.
5. استفاده از ربات‌ها
ربات‌های مشارکتی (Cobots) یا کوبات‌ها نوع دیگری از فناوری مدرن هستند که می‌توانند برای مکانیزه کردن انبار هوشمند مورد استفاده قرار بگیرند. البته احتمالاً شما هم می‌توانید حدس بزنید که امکان رباتیک کردن انبارها در این سطح برای همه کسب‌وکارها ممکن نیست، زیرا به سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌های متنوع و گسترده‌ای نیاز دارد. اما این ربات‌ها منجر به گردش کار انبارداری به صورت کاملاً بهینه و مستقل از نیروی انسانی خواهند شد.
6. سیستم‌های خودکار ذخیره و بازیابی
یکی دیگر از ابزارهایی که می‌توانید در خلال ایجاد یک انبار هوشمند از آن کمک بگیرید، سیستم ذخیره‌سازی و بازیابی خودکار (AS/RS) است. هرچند این سیستم سالهاست که روی کار آمده، اما بسیاری از کسب‌وکارها اعتقاد دارند که چنین ابزارهایی شلوغ و گران‌قیمت هستند. البته چنین تجارت‌هایی به مزایای این سیستم‌ها توجه نمی‌کنند.از مزایای این سیستم‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
- افزایش دقت در کار
- بهره‌مندی از امکانات ماژولار
- کاهش محدودیت‌ها
- کاهش هزینه‌های نیروی کار
7. استفاده از RFID برای هوشمندسازی انبار
استفاده از RFID در انبار هوشمند می‌تواند تاثیر زیادی در مکانیزیسیون و تغییر فرآیندها داشته باشد. فرآیندها سریع‌تر انجام می‌شوند و دقت انجام عملیات لجستیکی بالا می‌رود. استفاده از RFID در عملیات انبارداری مزایای زیادی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره کرده‌ایم:
- شناسایی دقیق و سریع نوع کالایی که وارد انبار شده است.
- تطابق نوع و تعداد کالاهای ورودی با برنامه‌ریزی ای که صورت گرفته است.
- اطلاعات کالاهای ورودی به صورت خودکار به سامانه مدیریت انبار منتقل می‌شود.
- بررسی نوع و تعداد کالای خروجی برای حمل و نقل کاملا سریع و دقیق انجام می‌شود.
- خطاهای انسانی در هنگام بارگیری و ارسال کالا حذف می‌شوند و دقت بالا می‌رود.
انبار مکانیزه چیست؟
سیستم انبارداری هوشمند یا مکانیزه بخشی از فرآیند لجستیک است که به بهبود فعالیت‌های انسانی کمک می‌کند. این کمک به وسیله فناوری بلاکچین، تجهیزات آنلاین، نرم‌افزارهای مرتبط و سیستم‌های رباتیک پیشرفته انجام می‌شود. یک انبار مکانیزه شامل تأسیساتی می‌شود که با استفاده از روش‌ها و تجهیزات مختلف مزایای مختلفی از جمله پردازش سریع‌تر سفارش مشتری، افزایش فضای ذخیره‌سازی، مدیریت دقیق‌تر سفارشات، سلامت و ایمنی محل کار و مواردی از این دست را به دنبال دارد.
اگرچه امروزه درصد بسیار کمی از انبارها به تجهیزات یک انبار مکانیزه مجهز هستند، اما سیستم‌های مدیریت انبار با گذشت زمان به سمت هوشمندسازی پیش خواهند رفت. در روند پرداختن به تعریف انبارداری مکانیزه، این پرسش پیش می‌آید که چرا باید یک سیستم انبارداری را خودکار کنیم. در ادامه دلایل این مسئله برای شما ذکر خواهد شد.
- زمانی که به دلیل رشد تقاضا، هزینه و فضای مورد نیاز برای تدارکات افزایش پیدا می‌کند، استفاده از سیستم انبار هوشمند ضروری به نظر می‌رسد.
- با رشد تقاضا شاهد پیچیدگی فرآیند انبارداری خواهیم بود.
- بنابراین بدون دیجیتالی کردن سیسم انبار، مدیریت سفارشات کار ساده‌ای نخواهد بود.
- انتظارات مصرف‌کنندگان متناسب با رشد فناوری‌ها در حال تغییر است.
- همگام نشدن با این انتظارات می‌تواند منجر به سقوط یک کسب‌وکار شود.
- مشتریان بیش از گذشته به اشتباهات حساس هستند.
- یک سیستم انبارداری مکانیزه می‌تواند تا حد زیادی اشتباهات انسانی را کاهش دهد.
برای مکانیزه کردن یک انبار می‌توان از فناوری‌های متعددی از جمله صنعت بلاکچین، سیستم‌های رباتیک و نرم‌افزارهای آنلاین استفاده کرد.
اگر می‌خواهید به خبرنامه رایگان پادروکلاب دسترسی داشته باشید، فرم زیر را پر کنید.
جمع‌بندی
- انبار هوشمند نوعی فناوری مدرن است که به کسب‌وکار در جهت بهبود و ارتقاء جایگاه خود و البته پیشی گرفتن از رقبا کمک می‌کند.
- یک انبار هوشمند به ابزارهای مختلفی از جمله هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سیستم‌های مدیریت انبارداری مدرن نیاز دارد.
- برای هوشمند و کارآمدتر کردن انبار خود به تعمیرات اساسی نیاز ندارید، همین که به مرور از فناوری‌های معرفی شده استفاده کنید، می‌توانید در طول زمان فرآیند لجستیک خود را مدرن کرده و بهبود دهید.
- در ابتدا بهتر است از فناوری‌های کم هزینه‌تر شروع کنید و به تدریج با رشد تجارت خود بر گستره توانایی‌هایی انبارداری خود اضافه کنید.
- شما از کدام یک از فناوری‌های ذکر شده استفاده کرده‌اید؟ تجربه این استفاده را با ما به اشتراک بگذارید.
پرسش‌های پرتکرار
منابع: