یکی از بهترین راهها برای موفقیت در کسبوکار آنلاین، انتخاب بازار خاص یا نیچ (Niche) برای یک کسبوکار با ویژگیهایی است که برای دستیابی به موفقیت بسیار اهمیت دارد. در واقع بهجای تلاش برای رقابت در کل بازار، یک کسب و کار با تمرکز روی نیچ، میتواند سهم بازار خود را در آن بخش خاص افزایش دهد، بهعنوان یک متخصص شناخته شود و روابط قویتری با مشتریان خود ایجاد کند. بنابراین با درک نیازهای خاص یک نیچ، میتوانید جایگاه خود را در بازار مشخص کنید و فروش بیشتری داشته باشید. در این مقاله از مجله پادرو یاد میگیرید که چگونه جایگاه خود را در بازار انتخاب کنید و چه محصولاتی را برای فروش آنلاین انتخاب کنید.
نیچ چیست؟
کلمه Niche در تلفظ انگلیسی-آمریکایی (نیچ) تلفظ میشود و در انگلیسی بریتانیایی (نیش). بنابراین اگر این اصطلاح را با هر کدام از این تلفظها شنیدید، یک معنی دارند. نیچ در واقع بخشی از یک بازار گسترده است که ویژگیهای منحصربهفردی برای تمایز با دیگر بخشهای بازار دارد.
نیچ مارکتینگ یکی از استراتژیهای ورود به بازار است که به شما این امکان را میدهد، مخاطبان خاصتری را هدف قرار دهید و محصولات و خدماتی متناسب با نیازهای این دسته ارائه کنید. نیچ مارکت که با اصطلاحاتی مثل بازاریابی گوشهای، بازاریابی دنج، بازاریابی جاویژه، میکرو مارکتینگ هممعنی است که روی بخشهای دنج بازار تمرکز میکند.
ظرفیت بالقوه این بازار بهگونهای است که بسیاری از کسبوکارهای بزرگ به سراغ آن نرفتهاند یا آنها را جدی نگرفتهاند. یکی از اصلیترین مشخصههای نیچ، کوچک بودن بازار هدف آن است. این استراتژی مانند هم استراتژی دیگری دارای مزایا و معایب مختلفی است اما از جمله مهمترین مزایا آن میتوان به احتمال پایین حضور رقبا در بازار اشاره کرد.
به عنوان مثال، فرض کنید که شما یک فروشگاه کفش دارید که آن را به فروش کفشهای مخصوص پرستاری و پزشکی اختصاص دادهاید. در این فروشگاه انواع کفش مخصوص پرستاران، مقاوم در برابر لغزش و طبی ارائه میشود، بنابراین شما هم در تبلیغات و کمپینهای کسبوکارتان، جامعه پرستاران را هدف قرار میدهید. پس از گذشت چند دوره، کمکم فروشگاه شما به یک فروشگاه تخصصی خرید کفشهای راحت پرستاری تبدیل میشود و جایگاه خود را به عنوان یک فروشگاه تخصصی کفش در بازار تثبیت میکند.
چرا پیدا کردن نیچ در کسبوکار مهم است؟
در این بخش به مزایای نیچ مارکتینگ در کسبوکار اشاره میکنیم که عبارتند از:
افزایش اعتبار کسبوکار: برای اینکه کسبوکارتان موفق باشد، باید جایگاهی برای خود ایجاد کنید. انتخاب جایگاه یا نیچ به شما کمک میکند اعتباری برای مخاطب ایجاد کنید و روی گوشه خاصی از بازار تسلط داشته باشید. تمرکز روی یک جایگاه یا نیچ ویژه، شما را به کسبوکار محبوب گروه خاصی از مردم تبدیل میکند که عامل موفقیتتان خواهد بود.
وفاداری به برند: علاوهبراین، نیچ به ایجاد وفاداری به برند کمک میکند. مشتریان، برند شما را به جای یک کسبوکار بزرگ با تولید انبوه انتخاب میکنند چراکه بهخوبی میدانند شما نیازهای آنها را برآورده میکنید.
کاهش هزینه بازاریابی: هزینههای بازاریابی با نیچ مارکتینگ کاهش پیدا میکند. شما میتوانید با شناخت جایگاه خود، گروه خاصی از مشتریان را هدف قرار دهید. این دسته خاص، به شما اعتماد میکنند و به تبلیغات شما توجه زیادی نشان میدهند، به همین خاطر هزینههای بازاریابی کسبوکارتان کاهش خواهد یافت.
نشان دادن تخصص در کسبوکار: انتخاب نیچ، شما را به عنوان یک رهبر فکری در بازار معرفی میکند، چراکه یک محصول خاص را به جای محصولات عمومی انتخاب کردهاید. علاوهبراین، کسبوکار شما به عنوان یک کسبوکار متخصص شناسایی میشود که موجب ایجاد اعتبار و اطمینان مشتریان نسبت به شما خواهد بود.
افزایش سود: محدود کردن محصولات و استفاده از نیچ مارکتینگ به شما این امکان را میدهد تا در مورد گروههاش مشتری خاص اطلاعات بیشتری کسب کنید. حالا اگر بتوانید با بهرهمندی از این اطلاعات، به مشتریان خود نشان دهید که بهترین برند برای برآورده کردن نیاز آنها هستید، آنها بیشتر از شما خرید میکنند و افزایش درآمد خواهید داشت.
پیدا کردن نیچ کسبوکار در ۶ مرحله
در این بخش شش مرحله ساده برای پیدا کردن نیچ یا گوشه مناسب برای شروع کسبوکار را به شما معرفی میکنیم:
۱. ارزیابی علاقه و مهارتهای خود
پیدا کردن نیچ را با توجه به علایق و مهارتهای خود آغاز کنید. پیشنهاد میکنیم برای شروع این مسیر، ابتدا به این سوالات کلیدی پاسخ دهید:
- من در زمینه کسبوکار خود به چه موضوعات و حوزههایی علاقمند هستم؟
- در چه حوزهای برتری دارم؟
- تخصص من در چه زمینههایی میتواند نیازهای دیگران را برطرف کند؟
پاسخ به این سوالات، فاکتورهای مهمی هستند که باید در هنگام انتخاب نیچ در نظر بگیرید. فرض کنیم شما به صنعت مد علاقه زیادی دارید و طراحی لباس هم یکی از مهارتهای شماست. بنابراین احتمالا از طراحی و تولید لباس و کار با یک استایلیست و عکاس لذت ببرید. حالا با ترکیب این علاقه و مهارت، میتوانید نیچ ویژهای در صنعت مد برای کسبوکارتان پیدا کنید.
امروزه آنلاین شاپ لباس یکی از محبوبترین و پردرآمدترین مشاغل آنلاین محسوب میشود. جالب است بدانید که این حوزه ظرفیت نیچ مارکتینگ بسیاری نیز دارد؛ اگر به این ایده علاقمند هستید، مقاله صفر تا صد راه اندازی فروشگاه اینترنتی لباس برای شما بسیار کمک کننده است.
۲. پیدا کردن چند نیچ مختلف
در مرحله اول، ایدههای مختلف مورد علاقه خود را با در نظر گرفتن مهارتها پیدا کردید، حالا وقت آن رسیده که نقاط بالقوه (نیچها) را جستجو کنید. در این مرحله، شما باید یک لیست کامل از نیچهای بالقوه در حوزههای انتخابی ایجاد کید تا بتوانید تقاضای آنها را بررسی کنید. نیچها را با در نظر گرفتن موارد زیر تعریف کنید:
- قیمت (لوکس، متوسط، ارزان)
- سطح کیفیت (ممتاز، دستساز، مقرونبهصرفه)
- جغرافیا (ساکنان یک کشور، شهر یا حتی محله خاص)
- جمعیتشناسی (جنسیت، سن، سطح درآمد، سطح تحصیلات)
- روانشناسی (ارزشها، علایق، نگرشها)
به عنوان مثال، فروش کفشهای مخصوص دویدن تریل نوعی نیچ مارکت محسوب میشود. کفشهای دوی تریل بخشی از صنعت بزرگ طراحی و تولید کفش است که مخاطب آن، دوندگان، کوهنوردان و علاقمندان به طبیعت هستند.
بهطورکلی میتوان گفت که هیچ راهحل واحدی برای پیدا کردن نیچ وجود ندارد اما در اینجا به چند مورد کلیدی اشاره میکنیم که باید در این مسیر در نظر داشته باشید:
با جستجوی گوگل شروع کنید
بهترین راه برای شروع، طوفان فکری درباره عملکرد سایر خردهفروشان آنلاین است. مثلا میتوانید از (کفشهای وگان) به عنوان نقطه شروع استفاده کنیم، به بخش Refine بروید تا محصولات را براساس نوع، سبک و متریال جستجو کنید.
از این بخش میتوانید چند معدن طلای بالقوه در میان انواع کفش، مثل کفش دویدن با چرم مصنوعی یا پامپهای وگان کشف کنید. آنقدر جستجو را ادامه دهید تا بتوانید یک نیاز برطرف نشده در مخاطب را پیدا کنید. به یاد داشته باشید که حتی اگر در زمینه ارائه حلمسئله قرار است رقیبی داشته باشید، باز هم میتوانید مخاطب خود را به صورت تخصصیتر انتخاب کنید و استراتژی بازاریابی موثری برای افزایش فروش خود انتخاب کنید.
به محیط اطراف خود توجه کنید
حالا وقت آن رسیده که محیط اطراف خود را با دقت مورد بررسی قرار دهید تا نقاط درد را شناسایی کنید. در این مرحله، تجربیات شما و دیگران میتواند جرقهای برای پیدا کردن ایدهها باشد. اگر فروشنده کفش هستید، احتمالا متوجه شدهاید که جوانان و افراد مسن در بستن بند کفش مشکل دارند، بنابراین بد نیست به فکر سبک خاصی از کفش باشید که این نیاز را برطرف میکند. با بررسی مشکلات حوزه فعالیت خود، میتوانید مسئله و راهحل منحصربهفردتان را به عنوان کسبوکار انتخاب کنید و محصولات خود را به جمعیت خاصی ارائه دهید.
از پیشنهادات گوگل استفاده کنید
آیا تابهحال متوجه پیشنهادات جستجوی گوگل شدهاید؟ هنگام تایپ، پرجستجوترین کلمات کلیدی و جستارهای مرتبط گوگل به شما نمایش داده میشود. شما میتوانید از این کلمات برای پیدا کردن جایگاه مناسب محصول استفاده کنید. به عنوان مثال عبارت (بهترین کفشها برای) را در قسمت جستجوی گوگل تایپ کنید تا تمام کلمات کلیدی پرکاربرد برای شما نمایش داده شود.
علاوهبراین میتوانید از ابزارهای تخصصی جستجوی کلمات کلیدی برای بررسی حجم و روند جستجو در گوگل استفاده کنید. این روش به شما کمک میکند تا بهترین فرصتها را به عنوان نیچ شناسایی کنید.
دنبال جوامع آنلاین باشید
وب یکی از بهترین گزینهها برای سازماندهی جوامع مبتنی بر علایق و سرگرمیهای مشترک است که نقش موثری در پیدا کردن نیچ دارد. فعالترین سابردیت (Subreddit) را جستجو کنید و بحثهای در جریان را مورد بررسی قرار دهید. هشتگهای اینستاگرام، تیکتاک و شبکههای اجتماعی محبوب را در نظر بگیرید.
۳. بررسی بازار نیچ
هنگامیکه به دنبال یک جایگاه ویژه (نیچ) هستید، مهم است که از یک بازار بزرگ برای حمایت از آن اطمینان حاصل کنید. تلاش برای فروش به گروهی از افراد که برای حجم تجارت شما بسیار کوچک هستند، کسبوکار سودآوری نخواهد بود. در اینجا چند راه برای تعیین بزرگی بازار برای جایگاه شما وجود دارد که میتواند به شما کمک کند:
- TAM یا Total addressable Market: این فاکتور در واقع درآمد بالقوهای است که کسبوکار شما در صورت تصاحب ۱۰۰% بازار هدف میتواند ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر محصولی میفروشید که برای زنان ۱۸ تا ۳۵ ساله طراحی شده است، TAM شما، کل درآمد ایجاد شده توسط همه مشاغلی است که محصولات را به این جمعیت میفروشند.
- اندازه بازار نیچ: این فاکتور، بخشی از TAM است که از بازار هدف شما تشکیل شده است. مثلا اگر محصولی را با هدف جامعه زنان ۱۸ تا ۳۵ سال ارائه میدهید، بازار تخصصی شما (نیچ کسبوکار شما)، TAM از این جمعیت است.
- نرخ رشد نیچ مارکت: این عدد، نرخ رشد نیچ مارکت شماست. مثلا اگر محصولی برای بازار هدف زنان ۱۸ تا ۳۵ سال ارائه میدهید، ممکن است بنچ مارکت شما با نرخ ۵% در حال رشد باشد.
تحقیقات بازار را در زمینههای مختلف انجام دهید تا ببینید آیا نیچ انتخابی شما مناسب است یا خیر. علاوهبراین میتوانید از Google Trends برای تحقیق استفاده کنید. این ابزار میتواند دادههای خاص منطقه و جهانی در مورد روند جستجو برای کلمات کلیدی و عبارات را به شما نشان دهد. به عنوان مثال در مثال کفشهای وگان میتوانید ببینید که این موضوع طی پنج سال اخیر، تقاضای ثابتی داشته است.
۴. محدود کردن نیچ یا گوشه بازار
حالا که فهرستی از نیچهای بالقوه تهیه کردهاید، وقت آن رسیده که با محدود کردن گزینهها بهدنبال بهترین گزینه باشیم. در این بخش چند فاکتور برای در نظر گرفتن به شما معرفی میکنیم که میتواند کارتان را سادهتر کند:
- آیا تجربه شخصی یا حرفهای در این زمینه دارید؟
- آیا نیچ مورد نظر چیزی است که به آن علاقه دارید؟
- آیا در این حوزه روابط کافی برای پیش بردن کسبوکار دارید؟
- آیا نیچ انتخابی شما خیلی گسترده است؟
- نیچ مورد نظر چقدر رقابتی است؟
- آیا میتوانید بهطور واقعبینانه خود را در حال راهاندازی یک کسبوکار آنلاین موفق در این زمینه ببینید؟
لازم نیست تمام پاسخها به سوالات بالا مثبت باشد، اما هر چه تعداد جواب (بله) در این جمعبندی بیشتر باشد، شرایط شما بهتر خواهد بود. اگر در مسیر محدود کردن نیچ هستید و هنوز نمیتوانید تصمیمگیری کنید، این موارد به شما کمک خواهد کرد:
- به بخشهایی که بیشتر به آنها علاقمند هستید نگاه دقیقتری داشته باشید، نقاط فروش منحصربهفرد (USP) هرکدام چیست؟
- آیا مواردی در لیست شما وجود دارد که بتوانید باهم ترکیب کنید؟ مثلا اگر به مد و زندگی پایدار علاقمند هستید، میتوانید روی فروش مد پایدار تمرکز کنید.
- آیا مواردی در لیست شما وجود دارد که بتوانید آن را بیشتر تقسیمبندی کنید؟ برای مثال اگر میخواهید محصولات تناسب اندام ارائه دهید، میتوانید بر اساس نوع تناسب اندام (کراس فیت، یوگا، دو و میدانی و…) یا بر اساس نوع محصول (مانند لباس، تجهیزات بدنسازی و مکملهای ورزشی) تقسیمبندی کنید.
۵. تایید نیچ
چند راه کلیدی وجود دارد که به شما کمک میکند قبل از اینکه زمان یا سرمایه زیادی بابت راهاندازی کسبوکار صرف کنید، نیچ خود را تایید کنید:
وضعیت رقابتی خود را بررسی کنید
اگر در حال حاضر تعداد زیادی کسبوکار خاص وجود دارد که محصول مورد نظر شما را ارائه میدهد، لزوماً بد نیست. این موضوع میتواند به این معنی باشد که تقاضای بازار برای محصول یا خدمات مدنظر شما زیاد است. از طرف دیگر ممکن است معنای عکس داشته باشد و نشاندهنده سختی ورود به این بازار باشد. اگر تصمیم دارید وارد یک بازار رقابتی شوید، باید یک پیشنهاد فروش منحصربهفرد داشته باشید تا بتوانید موفق شوید.
با مشتریان بالقوه مصاحبه کنید
طی صحبت با مشتریان بالقوه، بررسی کنید که آیا مشتریان به محصولات یا خدمات شما علاقمند هستند؟ آیا کسی حاضر است بابت این محصولات هزینهای پرداخت کند؟ برای درک بیشتر از نوع نگاه مشتریان میتوانید به بررسی انجمنهای آنلاین مرتبط با جایگاه (نیچ) خود بپردازید تا با چالشها و موارد مهم در میان مشتریان آشنا شوید. آیا مخاطبین شما در مورد مشکلی که شما برای حل آن در تلاش هستید، صحبت میکنند؟ آیا آنها هم به دنبال راهحل هستند؟ اگر چنین بحثی در جریان باشد، نشانه خوبی است که شما جایگاه بالقوه را برای کسبوکارتان پیدا کردهاید.
مخاطب خود را بسازید
کمپینهای مختلف قبل از توسعه محصولات میتوانند به افزایش آگاهی در مورد محصولات شما کمک کنند. شما میتوانید ایده خود را معرفی کنید و قبل از اینکه به نتیجه برسد، مخاطبهای خودتان را پیدا کنید. به این ترتیب، گروهی متشکل از مشتریان هدف را خواهید داشت که هنگام راهاندازی کسبوکار و ارائه محصولات منتظر شما هستند.
درباره روند مصرفکنندگان در بازار تحقیق کنید
مهم است از آنچه در حوزه انتخابی شما اتفاق میافتد باخبر باشید. برای دسترسی به این اطلاعات میتوانید از منابعی مثل Think with Google و تحقیقات مصرفکننده Nielsen کمک بگیرید تا نقاط درد مصرفکنندگان، نیازها و روندهای شکست را بررسی کنید. در این مرحله میتوانید Google Alerts را برای کلیدواژههای مرتبط راهاندازی کنید و بهطور منظم مکالمات رسانههای اجتماعی را برای اطلاع از ترندها بررسی کنید.
هدف اصلی در این مرحله، دریافت بازخورد از افراد واقعی در مورد ایده تخصصی شماست. این مرحله به شما کمک میکند تا مفروضات خود را تایید یا رد کنید تا در صورت لزوم بهدنبال ایدههای بهتر باشید.
۶. تست جایگاه خود
در نهایت میتوانید یک محصول یا جایگاه را با آزمایش، تایید یا رد کنید. این کار را میتوان با راهاندازی یک وبلاگ، یک کانال یوتیوب، ایجاد یک صفحه فرود برای فروش محصولات یا خدمات مرتبط با نیچ مورد نظر انجام داد. اگر بتوانید افراد را به ثبتنام و خرید آنچه میفروشید ترغیب کنید، نشانه خوبی از پیدا کردن جایگاه (نیچ) مناسب است.
چند نمونه نیچ مارکت موفق
در این بخش به معرفی چند نمونه نیچ مارکت موفق میپردازیم:
۱. مصرفکنندگان آگاه
موضوع پایداری بهطور فزایندهای در حال گسترش است. تقریباً هر محصولی که به تولید انبوه میرسد، بازار ویژهای از مصرفکنندگان آگاه دارد که به دنبال جایگزینهای سبزتر هستند. در گذشته ممکن بود شرکتها درآمد خود را به هدفی اهدا کنند، اما حالا دیگر مصرفکنندگان به نحوه تولید محصولات اهمیت میدهند. به عبارت دیگر، یک خردهفرهنگ در زندگی سبز وجود دارد که به زنجیرههای تامین اخلاقی اهمیت میدهد. برخی از نمونههای این محصولات عبارتند از:
- لوازم آرایشی بدون تست حیوانی
- لباس وگان
- کاپ قاعدگی
۲. صاحبان حیوانات خانگی
در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۴۳میلیارد دلار فروش در صنعت حیوانات خانگی در ایالات متحده انجام شد. به عنوان مثال، برند Pup Socks جورابهای شخصیسازی شدهای میفروشد که عکس حیوان خانگی مورد علاقه مشتری را روی آن ثبت میکند. امروزه بسیاری از مردم، سگ، گربه، لاکپشت و… نگهداری میکنند که شما میتوانید به هر یک از این بازارهای خاص دسترسی داشته باشید.
۳. مردم محلی
حتی بزرگترین برندهای جهان هم از طریق کمپینهای محلی هدفمند، رویکردهای بازاریابی تخصصی اتخاذ میکنند. یکی از دلایل این کار، رقابت از طریق حمایت از مشاغل محلی است. امروزه دیگر راههایی برای فروشندگان تجارت الکترونیک وجود دارد که به آنها کمک میکند برای مردم محلی هم جذاب باشند.
۴. تجهیزات ورزشی تخصصی
صنعت تناسب اندام بهطور گسترده در سراسر دنیا طرفدار دارد. شما میتوانید با تمرکز روی تجهیزات تخصصی باشگاهی، مخاطبان را در رسیدن به اهداف تناسب اندام حمایت کنید. به عنوان مثال وبسایت Westside Barbell یک سایت ارائهدهنده محصولات بدنسازی است که محصولات متنوعی ارائه میکند.
۵. محصولات زیبایی برای آقایان
بازار محصولات زیبایی برای آقایان روزبهروز در حال گسترش است. جالب است بدانید ارزش این بازار تا سال ۲۰۲۸ میلادی به ۱۱۵ میلیارد دلار میرسد. این رشد بهدلیل تغییر فرهنگی و توجه مردان به مراقبت و روتینهای زیبایی ایجاد شده است. برندهای زیادی با ارائه محصولات در این نیچ، توانستهاند درآمد زیادی کسب کنند.
سخن آخر
در این مطلب با مفهوم نیچ، نیچ مارکتینگ و مراحل پیدا کردن نیچ در کسبوکار آشنا شدید. جالب است بدانید که گاهی نیچ در کسبوکار، در طول زمان با مخاطبان تکامل پیدا میکند. حتی ممکن است با ارائه فرصتهای جدید، محصولات بیشتری به کسبوکارتان اضافه کنید. درک نیازهای خاص هر بخش تجاری، این امکان را به شما میدهد تا استراتژیهای بازاریابی درست را انتخاب کنید، با مخاطبان بالقوه بیشتر در ارتباط باشید و اعتمادشان را جلب کنید.
سوالات متداول نیچ مارکتینگ
پیدا کردن نیچ کسبوکار به چه معناست؟
پیدا کردن جایگاه یا نیچ به معنای انتخاب بهترین بازار هدف برای فروش است. هنگام راهاندازی یک کسبوکار باید به فروشندهای تبدیل شوید تا با خریداران بالقوه در ارتباط باشید و فروش بیشتری کسب کنید.
سودآورترین نیچها در کسبوکارهای امروزی کدامند؟
بهداشت و مراقبت شخصی، محصولات اداری، لوازم جانبی موبایل و دوربین، لوازم خودرو، بازی و… است.
چطور نیچ کسبوکار خود را پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن نیچ کسبوکار خود، باید با ارزیابی مهارتها، علایق و ارزشهای خود شروع کنید. سپس روی صنایع و نقشهایی که با آن همسو هستند تحقیق کنید و از طریق ارتباط با متخصصان این حوزه کاری، بینش و فرصتهای ارزشمندی برای کسبوکار آنلاین خود کسب کنید.