انبارداری یکی از مباحث مهم در صنعت لجستیک است. اما این روزها با توجه به این که بسیاری از کسب‌وکارها اقدام به نگهداری کالاهای متفاوت در انبار خود می‌کنند، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است. اما اکنون این سؤال مطرح است که بهترین روش انبارداری چیست؟ هر کسب‌وکاری با توجه به نکات بسیاری مانند نوع کالا، زمان نگهداری، میزان فروش و بسیاری موارد دیگر باید از روش انبارداری متفاوت و مناسبی استفاده کند.
اما در این میان برخی نکات وجود دارند که توجه به آن‌ها می‌تواند باعث شود تا مجموعه‌ها بتوانند با سادگی بیشتری کار انبارداری محصولات خود را انجام دهند. در این مطلب از بلاگ پادرو قصد داریم در خصوص بهترین روش انبارداری و نکات مربوط به آن، مطالبی را بیان کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.
اصول انبارداری حرفه ای
قبل از این که به بهترین روش انبارداری بپردازیم، بهتر است ابتدا نکاتی در خصوص اصول انبارداری حرفه‌ای بیان کنیم. دانستن و توجه به این اصول باعث می‌شود تا مجموعه‌های متفاوت بتوانند با صرف کمترین زمان و رسیدن کمترین آسیب به کالاها، کار انبارداری را انجام دهند. همچنین توجه به این موارد می‌تواند باعث شود تا روند رساندن کالا به مشتریان سرعت بیشتری پیدا کند. اصول انبارداری به شرح زیر است.
1- مرحله ورود کالا
اولین مرحله‌ای که در اصول انبارداری حرفه‌ای باید به آن اشاره کرد، مرحله ورود کالاست. در این زمان کالاهای متفاوت وارد انبار خواهند شد. از مهم‌ترین نکاتی که در این مرحله باید به آن توجه کرد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- چه کالاهایی قرار است به انبار اضافه شود.
- این کالاها چه زمانی وارد انبار می‌شوند.
- تعداد کالاهایی که وارد انبار خواهد شد.
زمانی که در خصوص این موارد اطلاعات مناسب داشته باشید، می‌توانید مکان و فضای مناسب برای نگهداری هر کدام را مشخص کنید. برخی از این کالاها باید در شرایط خاص نگهداری شوند و برخی دیگر حجیم و سنگین هستند و باید به این نکته در جایی که برای آن‌ها در نظر داریم، توجه شود.
به عنوان مثال اگر این کالاهای سنگین و حجیم فروش بالایی دارند، باید آن‌ها را در محلی نزدیک در انبار نگهداری کرد که جابه‌جایی آن‌ها ساده‌تر باشد. یکی دیگر از کارهایی که باید در این مرحله انجام داد، نوشتن قبض ورودی کالا به انبار است. با استفاده از این روش می‌توان متوجه شد که چه کالاهایی با چه تعدادی در زمان‌های متفاوت وارد انبار شده‌اند.
2- مرحله نگهداری کالا
مرحله دوم، مرحله نگهداری کالاست. در این مرحله باید کالا به درستی در انبار نگهداری شود. عدم نگهداری صحیح کالا باعث بروز مواردی چون خرابی کالا خواهد شد. به همین دلیل در این مرحله باید به نکاتی توجه کرد. این نکات عبارتند از:
- بر اساس مواردی مانند میزان مصرف، میزان امنیت، میزان خطرناک بودن کالا، میزان آسیب‌پذیر بودن آن‌ها و موارد مشابه دیگر کالا باید اولویت‌بندی شوند.
- نکته مهم دیگری که در این مرحله وجود دارد، قابلیت دسترسی به کالا با توجه به میزان نیاز و فروش است.
- در این مرحله باید از تجهیزات ایمنی و وسایل حمل‌کننده کالای استاندارد استفاده شود تا در زمان جابه‌جایی و نگهداری به کالا آسیب وارد نشود.
- نکات نظافت و بهداشتی از دیگر موارد مهمی است که در مرحله نگهداری در انبار باید به آن توجه شود.
3- مرحله خروج کالا
آخرین مرحله انبارداری، مرحله خروج کالا از انبار است. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که در این مرحله باید انجام شود، ثبت کالاهای خروجی و بایگانی آن‌هاست. با استفاده از این روش می‌توان انبارگردانی را با راحتی بیشتری انجام داد و همچنین به سادگی می‌توان موجودی کالاهای متفاوت موجود در انبار را متوجه شد. ثبت کالاها در هنگام ورود و خروج از مهم‌ترین نکات انبارداری حرفه‌ای است که باعث افزایش راندمان و کاهش بسیاری از مشکلات خواهد شد.
در اصول انبارداری حرفه‌ای باید به ورود، نگهداری و خروج کالاها از انبار توجه کرد و برای هر مرحله، اقدامات لازم و مناسبی انجام داد.
بهترین روش انبارداری در ایران
برای این که بتوانید از بهترین روش انبارداری در ایران استفاده کنید، باید به نکات متفاوتی توجه داشته باشید. از مهم‌ترین نکاتی که در بهترین روش انبارداری وجود دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
1- نقاط کنترلی کالا
برای این که انبار پر از برخی اجناس و کالاها نشود و همچنین با عدم موجودی برخی کالاها مواجه نشد، باید نقاط کنترلی موجودی برای هر کالا با توجه به میزان سفارش و نیاز مشخص شود. این نقاط کنترلی عبارتند از:
- نقطه سفارش مجدد
- حداکثر موجودی مجاز
- حداقل موجودی مجاز
- میانگین موجودی
- موجودی خطرناک
- میزان سفارش
در زمان رسیدن یک کالا به هر کدام از این نقاط، باید اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز مشکلات را انجام داد.
2- تعیین بودجه مناسب برای کنترل موجودی
یکی دیگر از موارد موجود در بهترین روش انبارداری، تعیین بودجه مناسب برای کنترل موجودی در انبار است. این بودجه باید صرف خرید کالاهای اساسی و مورد نیاز مجموعه، کالاهای غیراساسی، کالاهای مصرفی و کالاهای مربوط به بخش تعمیر و نگهداری شود.
اولین قدمی که در تعیین بودجه مناسب برای استفاده از بهترین روش انبارداری باید به آن توجه کرد، برنامه‌ریزی برای فروش است. فروش کالا یکی از مهم‌ترین مواردی است که میزان نیاز به کالاهای متفاوت را مشخص می‌کند. با برنامه‌ریزی و توجه به میزان فروش، می‌توان برای خرید هر کالا و موارد مربوط به آن بودجه تخصیص داد.
در بهترین روش نگهداری کالا به هفت نکته مهم و اساسی اشاره شده است. توجه به این نکات باعث می‌شود تا بتوان کار انبارداری را به شکلی بهتر و اصولی‌تر انجام داد.
3- روش کنترل اتوماتیک موجودی
در بهترین روش انبارداری استفاده از تکنولوژی بسیار رایج است. یکی از استفاده‌های تکنولوژی در بهترین روش انبارداری، کنترل اتوماتیک موجودی است. با استفاده از این روش، کنترل موجودی کالاهای متفاوت در انبار به شکل مطمئن و با ضریب خطای کم صورت می‌گیرد. همین امر باعث می‌شود تا بتوان با اطمینان خاطر بیشتری از وجود موجودی مناسب در انبار، کارهای خود را انجام دهید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سیستم انبار هوشمند، مطلب سیستم انبار هوشمند چیست + 6 ابزار مکانیزه کردن انبارداری را مطالعه کنید.
4- استفاده از روش‌های مؤثر و بهینه خرید
مورد دیگری که در بهترین روش انبارداری وجود دارد، خرید مؤثر و بهینه است. خریدها باید به گونه‌ای باشد که بتوان آن‌ها را بدون طی پروسه‌های طولانی، با قیمت و کیفیت مناسب و به تعداد لازم خریداری کرد. در بهترین روش انبارداری، خرید مؤثر مراحل زیر را دارد.
درخواست خرید
فرایند ارسال درخواست خرید، با اعلام این نکته توسط واحد تدارکات شروع می‌شود. این درخواست شامل مواردی مانند انواع کالا، میزان و زمان تحویل می‌شود.
استعلام قیمت
پس از این که این درخواست به واحد مربوطه ارسال شد، این واحد از تأمین‌کنندگان قیمت کالاها را استعلام می‌گیرد.
انتخاب تأمین‌کننده
یکی از موارد مهم در بهترین روش انبارداری، انتخاب تأمین‌کننده مناسب است. پس از این که قیمت کالاهای مورد نیاز از تأمین‌کنندگان استعلام گرفته شد، با توجه به کیفیت، قیمت و زمان تحویل، باید بهترین تأمین‌کننده را انتخاب کرد و سفارش کالا را به آن تأمین‌کننده داد. البته گاهی با توجه به این که کالاهای متفاوتی مورد نیاز است، لازم است این کالاها از تأمین‌کنندگان مختلفی تأمین شوند.
سفارش خرید
آخرین مرحله، سفارش خرید و تحویل گرفتن آن در زمان مشخص شده است. در هنگام سفارش خرید باید به نکاتی مانند مقدار، کیفیت، مبلغ، زمان تحویل، شیوه حمل و بسیاری موارد دیگر توجه شود تا این کار به بهترین شکل انجام شود.
5- نرخ مصرف کالا
یکی دیگر از موارد اشاره شده در بهترین روش انبارداری، نرخ مصرف کالا (Turnover) است. برای محاسبه نرخ مصرف کالا باید از فرمول زیر استفاده کرد.
میانگین مقدار موجودی در طول دوره تقسیم بر هزینه کالاهای مصرف شده یا فروخته شده در طول دوره مقداری که با استفاده از این فرمول به دست می‌آید، نشان‌دهنده سرعت یا نرخ مصرف کالاست. بالا بودن این عدد برای یک کالا نشان می‌دهد که این کالا به میزان مناسبی به فروش می‌رود و مدت ماندن آن در انبار کم است. مقایسه نرخ مصرف یک کالا می‌تواند باعث شود تا کالاها در چهار دسته زیر طبقه‌بندی شوند.
اگر می‌خواهید به خبرنامه رایگان پادروکلاب دسترسی داشته باشید، فرم زیر را پر کنید.
کالاهای پرمصرف
کالاهای پرمصرف آن کالاهایی هستند که به سرعت مصرف می‌شوند و درخواست برای خرید آن‌ها بالاست. این درخواست می‌تواند به شکل خرید حجم بسیار زیادی کالا باشد یا سفارش کالا در فاصله‌های زمانی کوتاه‌تر داده می‌شود. در بهترین روش انبارداری به یک نکته در این خصوص اشاره شده است و آن هم این است که این کالاها باید به صورت چرخشی و دوره‌ای انبارگردانی شوند تا مغایرت‌های موجود به سرعت کشف شوند و باعث کاهش موجودی واقعی در طول زمان نشوند.
کالاهای کم مصرف
نرخ مصرف کالاهای کم‌مصرف پایین است. در بهترین روش انبارداری گفته شده است که مسئول انبار باید این کالاها را شناسایی کند و میزان موجودی انبار را در حد مناسب و پایین نگه دارد تا انبار با اضافه موجودی مواجه نشود.
کالاهای بدون مصرف
برخی کالاها در انبار وجود دارند که برای مدت طولانی درخواستی در خصوص آن‌ها وجود نداشته است و تعداد آن‌ها برای مدت طولانی بدون خرید جدید، بدون تغییر مانده است یا تنها تعداد بسیار کمی از آن‌ها فروش رفته است. این کالاها را باید کالاهای بدون مصرف دانست. در بهترین روش انبارداری در این خصوص گفته شده که این کالاها باید شناسایی شوند و مدیر مالی با توجه به شرایط و قیمت این کالاها در بازار در خصوص نگه‌داشتن، فروش به قیمت، فروش زیر قیمت و یا از بین بردن این کالاها تصمیم بگیرد.
کالاهای منسوخ شده
کالاهای منسوخ شده یکی دیگر از دسته کالاهایی هستند که در هر انباری ممکن است وجود داشته باشند. این کالاها دیگر نه فروش می‌روند و نه در درون سازمان استفاده‌ای دارند. این کالاها به دلیل منسوخ شدن دیگر استفاده‌ای ندارند و نمی‌توان آن‌ها را حتی زیر قیمت فروخت. به همین دلیل مجموعه باید این کالاها را شناسایی کند و اقدامات لازم برای از بین بردن آن‌ها را انجام دهد. این کار باعث می‌شود تا بخشی از فضای انبار آزاد شود و بتوان از آن به شیوه‌ای بهتر استفاده کرد.
با مشخص کردن نرخ مصرف کالا می‌توان کالاهای پرمصرف، کم‌مصرف، بی‌مصرف و منسوخ شده را مشخص کرد. باید با توجه به نرخ مصرف در خصوص کالاهای مشخص شده برای هر دسته اقداماتی انجام داد.
6- تحلیل و آنالیز (ABC) کالا
یکی دیگر از نکات مهم که در بهترین روش انبارداری به آن اشاره شده است، تحلیل و آنالیز (ABC) کالاست. (ABC) کالا که به معنی کنترل بهتر انبار (Always Better Control) است کالاها را بر اساس قیمت و ارزش به سه دسته تقسیم می‌کند. دسته اول کالاها که به آن‌ها کلاس (A) می‌گویند، معمولاً 10 تا 20 درصد ظرفیت انبار را اشغال کرده‌اند اما ارزش آن‌ها بیش از 50 درصد ارزش کل انبار است. دسته دوم که به آن‌ها کلاس (B) می‌گویند معمولاً بین 20 تا 30 درصد کالاهای انبار را شامل می‌شود اما ارزش آن‌ها در حدود 30 درصد ارزش کل انبار است.
بیشتر بخوانید: سیستم انبارداری آنلاین
دسته سوم کالاها که به آن‌ها کلاس (C) نیز گفته می‌شود. این کالاها معمولاً بین 50 تا 70 درصد حجم انبار را اشغال کرده‌اند اما کمتر از 20 درصد ارزش تمام کالاهای موجود در انبار را دارند. پس از این که کالاها در این دسته‌بند‌ی‌ها قرار گرفتند، اولویت نگهداری بهتر مشخص خواهد شد. نگهداری بهتر از کالاهای کلاس (A) باعث می‌شود تا هزینه خراب شدن کالاها در انبار کاهش چشم‌گیری داشته باشد.
7- قفسه‌بندی مناسب
یکی دیگر از مواردی که در بهترین روش انبارداری به آن اشاره شده است، قفسه‌بندی مناسب است. دقت در قفسه‌بندی باعث می‌شود که شرایط محیطی انبار به شکل بهتری باشد و بتوان از کالاهای متفاوت بهتر نگهداری کرد. مواردی که در قفسه‌بندی مناسب باید به آن‌ها توجه کرد، عبارتند از:
- وجود سیستم‌های ذخیره بر اساس نوع محصول
- توجه به استحکام سیستم قفسه‌بندی
- خرید سیستم قفسه‌بندی بر اساس اندازه سوله و انبار
- انعطاف‌پذیری سیستم قفسه‌بندی برای ایجاد برخی تغییرات در زمان‌های متفاوت
- ارتفاع انبار
- دسترسی آسان به کالاها
- تعمیر و نگهداری ساده
توجه به این موارد باعث می‌شود که سیستم قفسه‌بندی کارآمدتری داشته باشید و همین امر در افزایش راندمان انبار و کاهش ضررهای متفاوت تأثیر مثبتی خواهد داشت.
در بهترین روش انبارداری به تحلیل و آنالیز (ABC) کالاها اشاره شده است. کالاها را باید بر اساس قیمت و ارزش در سه کلاس طبقه‌بندی کرد.
جمع‌بندی
- بهترین روش انبارداری با توجه به نوع کسب‌وکار، اندازه انبار، تعداد کالاها و بسیاری موارد دیگر مشخص می‌شود.
- از مهم‌ترین نکاتی که در بهترین روش انبارداری وجود دارد، اصول انبارداری حرفه‌ای است.
- در اصول انبارداری حرفه‌ای باید به ورود، نگهداری و خروج کالاها از انبار توجه کرد و برای هر مرحله، اقدامات لازم و مناسبی انجام داد.
- در بهترین روش نگهداری کالا به هفت نکته مهم و اساسی اشاره شده است. این نکات شامل مواردی مانند مشخص کردن نقاط کنترلی کالاها، تخصیص بودجه برای کنترل موجودی، استفاده از تکنولوژی برای کنترل اتوماتیک موجودی، استفاده از روش‌های خرید بهینه و مؤثر، مشخص کردن نرخ مصرف کالاهای متفاوت و قفسه‌بندی صحیح می‌شود.
- با مشخص کردن نرخ مصرف کالا می‌توان کالاهای پرمصرف، کم مصرف، بی‌مصرف و منسوخ شده را مشخص کرد.
- باید با توجه به نرخ مصرف در خصوص کالاهای مشخص شده برای هر دسته اقداماتی انجام داد. این اقدامات می‌توانند شامل مواردی مانند خرید مناسب کالاهای پرمصرف و از بین بردن کالاهای منسوخ شده برای آزاد شدن بخشی از فضای انبار باشند.
- در بهترین روش انبارداری به تحلیل و آنالیز (ABC) کالاها اشاره شده است. کالاها را باید بر اساس قیمت و ارزش در سه کلاس طبقه‌بندی کرد.
- قفسه‌بندی مناسب یکی دیگر از نکاتی است که در بهترین روش انبارداری به آن اشاره شده است. قفسه‌ها را باید با توجه به ارتفاع و اندازه انبار، نوع کالاها و انعطاف‌پذیر بودن خریداری کرد.
- شما چه نکاتی دیگری در خصوص بهترین روش انبارداری می‌دانید؟ آیا تا کنون به موارد گفته شده دقت کرده‌اید؟ چه تجربه‌ای در خصوص انبارداری دارید؟
- تجربیات و نظرات خود را در قسمت کامنت با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
پرسش‌های پرتکرار
منابع: