لجستیک چیست؟ شاید تابه‌حال بارها کلمه لجستیک را شنیده باشید اما معنی دقیقی از آن ندانید. بسیاری از افراد هنگامی که از آن‌ها بپرسید لجستیک چیست؟ به جنگ و تجهیزات جنگی اشاره می‌کنند. برخی دیگر در خصوص حملونقل و شرکت‌های پست می‌گویند. البته تعدادی هم وجود دارند که در خصوص آن هیچ اطلاعاتی ندارند. در این مطلب از پادرو قصد داریم به این سؤال که لجستیک چیست؟ پاسخ دهیم، انواع لجستیک را معرفی کنیم و مزایای استفاده از سیستم‌های لجستیک استاندارد و مناسب را بیان کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.
انواع متفاوت لجستیک
در طول زمان و پس از تغییر مفهوم لجستیک، روش‌های متفاوتی برای بهره‌وری بیشتر ایجاد شد. روش‌های متنوع لجستیکی می‌توانند پاسخگوی نیازهای مؤسسات و شرکت‌های متفاوت باشند. هر مجموعه با توجه به نیاز خود، معمولاً از یکی از این روش‌ها استفاده می‌کند.
همچنین باید بدانید که هر کدام از این روش‌های جایگاه مخصوص به خود را در فرایند جابه‌جایی، ارسال و تأمین منابع دارد. انواع لجستیک عبارتند از:
1- لجستیک تولید
اولین نوع لجستیک که قرار است در خصوص آن صحبت کنیم، لجستیک تولید است. لجستیک تولید چیست؟ باید بگوییم که این روش یکی از زیرشاخه‌های صنعت است که به بهینه‌سازی فرایند تولید کالا کمک می‌کند. در لجستیک تولید، هدف این است که هر دستگاه در یک کارخانه یا مجموعه تولیدی مواد اولیه را در بهترین زمان دریافت کند تا بتواند با بیشترین بازده و بالاترین کیفیت کار تولید انجام شود. همین امر سبب می‌شود تا کمیت و کیفیت محصول تولیدی بالاتر رود و سوددهی بیشتری داشته باشد.
فرض کنید که در یک کارخانه در هر روز چندین دقیقه دستگاه به دلیل نرسیدن به موقع مواد اولیه، خاموش باشد یا کار نکند. زمانی که این زمان کوتاه چند دقیقه‌ای را برای یک سال محاسبه کنید، با عددی بسیار بزرگ مواجه خواهید شد. این همان زمانی است که با استفاده از لجستیک تولید می‌توان از هدر رفتن آن جلوگیری کرد و میزان تولید را بالا برد.
۲- لجستیک اضطراری
لجستیک اضطراری یکی از اصطلاحاتی است که در زمان وقوع اتفاقات بزرگ و حوادث طبیعی از آن صحبت می‌شود. در زمان‌هایی مانند وقوع زلزله و آمدن سیل یا موارد دیگری که قشر زیادی از مردم را درگیر می‌کند نیاز است تا لجستیک اضطراری به درستی اجرا شود. در این زمان باید کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم به تعداد درست، در زمان درست، به شیوه درست و با قیمت مناسب به مردم برسد تا آن‌ها بتوانند آن حادثه را بهتر پشت سر بگذارند.
۳- لجستیک کسبوکار
لجستیک کسبوکار یکی دیگر از انواع روش‌های لجستیک است. بسیاری افراد پس از همه‌گیری ویروس کرونا بسیار بیشتر از گذشته با این روش لجستیک آشنا شدند. این مفهوم در کسب‌و‌کارهای آنلاین بیشتر کاربرد دارد. از این روش لجستیکی بیشتر زمانی استفاده می‌شود که کالا توسط مشتری به صورت غیرحضوری خریداری می‌شود. شرکت باید آن کالا را در زمان درست، با تعداد درست و قیمت توافق شده به شکلی مناسب در مکان مشخص شده به دست مشتری برساند. اکنون افراد بیشتری با مفهوم عبارت لجستیک چیست با توجه به این موضوع آشنا شده‌اند.
برخی از آنلاین شاپ‌ها خودشان کار لجستیک کسبوکار را انجام می‌دهند و کالا را به مشتریان می‌رسانند و برخی دیگر با توجه به بسیاری نکات مانند هزینه زیاد راه‌اندازی سیستم لجستیک این کار را به شرکت‌های واسطه‌ای که برای این کار به وجود آمده‌اند، می‌سپارند.
۴- لجستیک معکوس
لجستیک معکوس مفهومی است که پس از به وجود آمدن لجستیک کسبوکار به وجود آمد و برعکس آن است. در این نوع از لجستیک، کالاهایی که مشتریان خریداری کرده‌اند و قصد پس دادن یا تعویض آن‌ها را دارند از آن‌ها می‌گیرد و به شرکت مربوطه باز می‌گرداند. این روش از روش‌های لجستیک هم پس از شیوع کرونا کاربردی بیش از پیش داشت. در زمان شیوع ویروس کرونا بسیاری افراد رو به خرید به شیوه اینترنتی آوردند و به دلایل بسیار متفاوت، ممکن بود که بخواهند کالای خریداری شده را پس بدهند یا تعویض کنند. همین امر باعث شد تا آن‌ها با مفهوم لجستیک معکوس آشنا شوند.
۵- لجستیک سبز
لجستیک سبز شیوه‌ای جدید و تازه از لجستیک است. اگر بخواهیم به سؤال شیوه سبز لجستیک چیست؟ پاسخ دهیم، باید بگوییم که در سیستم جابه‌جایی کالاها در این روش از محصولات قابل بازیافت برای حملونقل استفاده می‌شود. همچنین در این روش سعی می‌شود تا جای ممکن از روش‌ها و شیوه‌هایی استفاده شود که در کمترین میزان ممکن محیط زیست را آلوده کند.
۶- لجستیک توزیع
این شیوه از لجستیک را می‌توان مرسوم‌ترین و آشناترین شیوه لجستیک دانست. لجستیک توزیع همان روشی است که از ابتدای تاریخ بشر از آن استفاده می‌کرده است. این شیوه از لجستیک به رساندن کالا به دست مشتریان اختصاص دارد. همان‌طور که در ابتدا متن در تعریف لجستیک چیست گفتیم، لجستیک توزیع سال‌هاست که به کمک انسان‌ها برای راحت‌تر کردن کار رساندن کالاها آمده است. شرکت‌هایی که اکنون در این حوزه فعالیت می‌کنند کالاها را از تولیدکننده به دست مشتریان یا خرده‌فروشان می‌رسانند.
۷- لجستیک نظامی
در بخش ابتدایی متن در تعریف «لجستیک چیست؟» گفتیم، تعریف لجستیک ابتدا برای کارهای نظامی به وجود آمد. لجستیک نظامی هم نوع پیشرفته همان اولین تعریف لجستیک است. یک ارتش قدرتمند به تدارکات و تأمین آذوقه و تسلیحات نظامی نیاز دارد تا بتواند در جنگ قدرتمند باقی بماند. در بسیاری از جنگ‌ها نقش لجستیک خوب را می‌توان مشاهده کرد.
در طول زمان و پس از تغییر مفهوم لجستیک، روش‌های متفاوتی برای بهره‌وری بیشتر ایجاد شد.
مدیریت زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک چیست؟
مدیریت زنجیره تأمین یکی دیگر از مباحثی است که این روزها به لجستیک ارتباط پیدا کرده است. تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌ها به میزان مناسب و رساندن این مواد اولیه به کارخانه‌ها در زمان لازم یکی از مهم‌ترین وظایف مدیریت لجستیک است. این وظیفه می‌تواند در مدیریت زنجیره تأمین نقش بسیار مهمی بازی کند. زیرا اگر منابع اولیه در زمان لازم و به میزان درست و کیفیت مناسب به کارخانه‌ها نرسد، کار تولید با اختلال مواجه خواهد شد.
اینفوگرافیک پادروپین برای لجستیک و مدیریت زنجیره تامین
زمانی سیستم مدیریت لجستیکی و مدیریت زنجیره تأمین به درستی کار کند، کالاها با کیفیت مناسب و به میزان لازم برای عرضه در بازار تولید خواهند شد. همین اتفاق باعث می‌شود که کار توزیع کالا نیز به درستی انجام شود. این کار از کمبود عرضه جلوگیری می‌کند. همان‌طور که می‌دانید کمبود عرضه در کنار عدم کاهش تقاضا باعث کمیاب شدن کالا و در نتیجه گران شدن آن می‌شود.
برای این که بتوان کار مدیریت زنجیره تأمین را به درستی انجام داد باید به برخی نکات توجه کرد. مهم‌ترین نکاتی که سیستم لجستیک مناسب به آن توجه دارد عبارتند از:
- مدیریت سفارش
- انبارداری صحیح
- تأمین مواد اولیه
- کنترل موجودی
- هماهنگی میان عرضه و تقاضا
- تحقیقات در بازار
- آمادگی برای شرایط اضطراری
نقش لجستیک در حملونقل و اقتصاد چیست؟
اکنون باید لجستیک را یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها در سیستم اقتصادی هر کشور دانست. باید بدانید که بیشترین هزینه‌ها در لجستیک به حملونقل کالاها اختصاص دارد. به همین دلیل استفاده از یک سیستم لجستیکی استاندارد و کارآمد می‌تواند در اقتصاد یک کشور نقشی اساسی داشته باشد. کشورهایی که زنجیره تأمین لجستیکی بهتری داشته باشند، می‌توانند تولید بالاتر و باکیفیت‌تری داشته باشند. همین افزایش تولید باعث می‌شود تا بتوانند یا نیاز کشور را به درستی تأمین کنند و در شرایط بهتر زمینه‌های لازم برای صادرات را فراهم کنند.
در زمان صادرات هم لجستیک استاندارد نقش مهمی دارد، زیرا می‌تواند کالاهای صادراتی را به درستی به مقصد برساند. وجود یک سیستم لجستیکی استاندارد می‌تواند باعث افزایش تمرکز تولید کننده‌ها به تولید شود. زیرا دیگر نیازی نیست نگران تهیه و تأمین مواد اولیه در زمان مناسب باشند. همچنین باعث می‌شود تا دغدغه صاحبان کالاها نیز کاهش پیدا کند. زیرا آن‌ها می‌دانند که در صورت فروش کالاهایشان، این کالاها در زمان و شرایط مناسب به دست خریدار خواهد رسید.
اکنون باید لجستیک را یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها در سیستم اقتصادی هر کشور دانست.
استاندارد در لجستیک چیست؟
استاندارد در لجستیک به معنی استفاده از به‌روزترین روش‌ها برای سود بردن از لجستیک است. برخی از موارد مانند استفاده از تکنولوژی، شیوه‌های نوین حملونقل و بسیاری موارد دیگر در بهره‌وری بیشتر لجستیک نقش بسیار مؤثری دارد. به عنوان مثال اکنون که می‌توان به کمک اینترنت کار بررسی محصول و ارسال به موقع آن‌ها را انجام داد، استفاده از روش‌های کاغذی قدیمی باعث کند شدن روند خواهد شد.
به همین دلیل یک شرکت لجستیکی برای بقا و کسب سود بیشتر نیاز است به‌روز باشد. زمانی که از این امکانات و شیوه‌ها به درستی استفاده شود مزایایی با خود به همراه دارد. این مزایا عبارتند از:
نیاز به موجودی کمتر
زمانی که زنجیره تأمین و توزیع به درستی انجام شود نیاز به موجودی کمتری در انبار وجود دارد. همین امر باعث می‌شود تا بسیاری از شرکت‌ها بتوانند با انباری کوچک‌تر بسیار موفق‌تر عمل کنند.
بهره‌وری بالاتر
استفاده از تکنولوژی‌های جدید باعث می‌شود تا میزان بهره‌وری نیز بالا رود. دیگر لازم نیست که یک کار چندین بار چک شود و زمان برای این کار هدر رود. همچنین می‌توان به صورت دقیق زمان‌های لازم برای انجام کارهای مختلف برنامه‌ریزی کرد.
چابکی بیشتر
تکنولوژی‌های جدید، مخصوصاً اینترنت به چابکی بیشتر شرکت‌های لجستیکی کمک کرده است. با استفاده از بسیاری از این تکنولوژی‌ها می‌توان بهترین مسیر را برای رساندن کالا به مقصد پیدا کرد. همچنین مشتریان می‌توانند ببینند که کالایی که سفارش داده‌اند اکنون در کدام مرحله است یا کجاست. همین موارد باعث می‌شود تا به راحتی و در زمان کمتری کالاها به دست مشتریان برسد.
موعد تحویل کوتاه‌تر
همان‌طور که در تعریف لجستیک گفتیم، یکی از مهم‌ترین کارها یک شرکت لجستیکی رساندن به موقع کالاها به مقصد است. زمانی که از تکنولوژی‌های جدید و استاندارد برای کار لجستیک استفاده کنند، می‌توان در زمان‌های کوتاه‌تری کالاها را به مقصد رساند. کوتاه‌تر کردن مراحل تهیه و انتقال باعث می‌شود تا بتوان در یک زمان ثابت، کالاهای بیشتری را به مقصد رساند.
پشتیبانی دقیق
یکی سیستم لجستیکی دقیق و استاندارد می‌داند که کالا کجاست، چه شرایطی دارد و چه زمانی به دست مشتریان می‌رسد. همین اوامر باعث می‌شود تا پشتیبانی دقیق‌تری وجود داشته باشد و به مشتریان پاسخ‌های مناسب‌تری در خصوص زمان و شیوه تحویل کالا داده شود.
کاهش هزینه‌ها
کاهش هزینه‌ها یکی از اصلی‌ترین مسائل لجستیک است. یک سیستم لجستیکی استاندارد با توجه به بسیاری موارد می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهد. رساندن کالا به مقصد از بهترین و ارزان‌ترین راه، نیاز به فضای کمتر برای انبارداری، کاهش زمان تلف شده و بسیاری موارد از جمله نکاتی هستند که می‌توانند در کاهش هزینه‌ها نقش بسیار مهمی ایفا کنند.
ایجاد مزیت‌های رقابتی
زمانی که کالاها به درستی، در شرایط و زمان مناسب و به بهترین شکل به مشتریان برسند، مشتریان می‌توانند بنا به نیاز و شرایطی که دارند بهترین گزینه را انتخاب کنند. همین امر رقابت میان شرکت‌ها، مؤسسات و کارخانه‌ها را برای تولید محصولات باکیفیت باقیمت مناسب بالا می‌برد. این فضای رقابتی در نهایت به نفع مصرف کنندگان تمام خواهد شد.
جمع‌بندی
- بشر از ابتدا با کار لجستیک درگیر بوده و بسیاری از اختراعات بشر باعث بهبود کار لجستیک و حملونقل کالا شده است.
- برای این که بتوان گفت که لجستیک چیست؟ باید به ریشه آن اشاره کرد. معنی لجستیک ابتدا در یونان و برای کار رساندن تدارکات به نیروهای نظامی ایجاد شد.
- به سربازانی که در یونان به سربازان در جنگ تدارکات می‌رساندند، لجستیکا می‌گفتند.
- مفهوم لجستیک پس از جنگ جهانی دوم تغییر کرد و نقش بسیار مهمی در حمل و نقش و اقتصاد بر عهده گرفت.
- یک سیستم لجستیکی استاندارد می‌تواند در اقتصاد یک کشور نقش مهمی بازی کند.
- شرکت‌های لجستیکی انواع متفاوتی دارد که کار حمل و نقل را برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان راحت‌تر می‌کنند.
- شما که می‌دانید لجستیک چیست، آیا نقش لجستیک را در زندگی خود می‌دانید؟ نظرات، اطلاعات و پیشنهادات خود را در قسمت کامنت با ما و سایر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
