انبار کتاب یکی از مهمترین مراکز در سراسر کشور به حساب میآید. در واقع کتابها منابع ارزشمندی هستند که در مقابل آب، حضور حیواناتی مانند گربه و موش، گردوغبار و انواع آلودگیهای زیستی مانند قارچها و باکتریها آسیبپذیر هستند. از طرفی با اینکه منابع الکترونیکی مختلف مانند پادکستها، دیتابیسهای ویدیویی و کتابهای الکترونیکی به خاطر دسترسی گسترده به تکنولوژی بیشتر استفاده میشوند، منابع چاپی همچنان اهمیت خود را حفظ کردهاند. زیرا پشتوانه فرهنگی و تاریخی هر کشوری به حساب میآیند. بنابراین انبار کتاب از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این مقاله از وبلاگ پادرو شما را با ۸ نکته طلایی برای آماده کردن انبارهای کتاب آشنا خواهیم کرد. همراه ما باشید.
انبار کتاب چیست؟
در کتابخانهها و انبارهای بزرگ کتاب عموماً از ردهبندیهای جهانی مانند کنگره، دیویی و (NLM) برای منظم کردن کتابها کنار هم استفاده میکنند. اما اگر شما میخواهید برای خانه یا کسبوکار خود انبار کتاب آماده کنید، میتوانید دستههای کتابها و اسناد را بر اساس نظم موضوعی متمایز نمایید. سپس به طور خاصتر از نظم الفبایی عنوان کتابها یا نام نویسندگان پیروی کنید. البته مراکز اسناد گاهی بر اساس تاریخ یا شماره ثبت اسناد به منظم کردن آنها میپردازند.
در این صورت حتی از برچسبهایی استفاده میکنند که لیبل کتاب نامیده میشوند تا برداشتن یا قرار دادن کتابها بعد از استفاده آسان باشد. وجود برچسبها و نشانههای روی قفسهها نیز برای سازماندهی انبار کتاب الزامی هستند. به هر حال شیوهای استفاده کنید که دستیابی کتابها از انبار کتاب کاری آسان و سریع باشد.
باید کتابها و اسناد در انبار کتاب منظم باشند تا دسترسی به منابع به راحتی صورت گیرد.
۷- کتابها را عمودی بچینید
پس از اینکه نحوه سازماندهی کردن کتابها را مشخص کردید، باید آنها را به صورت تکی یا در جعبههای محکم به صورت دستهای در قفسهها قرار دهید. در هر حال باید توجه داشته باشید که کتابها عمودی کنار هم قرار بگیرند. قرار دادن کتابها روی هم امکان رشد قارچها و کاهش جریان هوا را به وجود میآورد. این در حالی است که عمودی گذاشتن کتابها در قفسه علاوه بر حفظ سلامت منابع، باعث تسهیل پیدا کردن آنها خواهد شد. زیرا برچسبها روی عطف کتاب قرار دارند و به راحتی خوانده میشوند.
۸- کتابها را به طور منظم تحت نظارت قرار دهید
با وجود تمام راهکارهای فوق برای ایجاد یک انبار کتاب مطلوب و بادوام، لازم است که محیط و البته کتابها را به طور منظم چک کنید. این موضوع باعث میشود که اگر با لکههای نمناک آب بر دیوارها مواجه شدید یا اثری از حشرات موذی، قارچها یا موش و گربه در محیط و کتابها دیدید، برای بهبود شرایط دست به کار شوید. در ضمن این احتمال وجود دارد که پنجرهها و سیستم تهویه راهی برای ورود و چرخش گردوغبار به داخل انبار به وجود آورند. در این صورت تنظیم پنجرهها و سیستم تهویه یا غبارزدایی کتابها راهکارهای مناسبی به حساب میآیند.
جمعبندی
- کتابها منابع ارزشمندی هستند که در مقابل آب، حضور حیواناتی مانند گربه و موش، گردوغبار و انواع آلودگیهای زیستی مانند قارچها و باکتریها آسیبپذیر هستند.
- انبار کتابها، مکانی است که بتوان در آن قفسههای چوبی، فلزی یا مشبک محکم و مقاوم را به کار برد. به این وسیله میتوان انواع کتابها با موضوعات مختلف را در آنها قرار داد، بدون اینکه تحت خطر عوامل طبیعی و انسانی آسیبزا قرار بگیرند.
- برای اینکه انبار مناسبی برای کتابهای خود داشته باشید و مدت زمانی طولانی کتابها را در این انبارها نگهداری کنید، باید فضایی را تعیین نمایید که تهویه مناسب داشته باشد.
- ابزارهای کنترل دما و رطوبت به شما اخطارهایی میدهند که با کمک آنها بتوانید از راهکارهای مناسب برای بهبود شرایط آبوهوایی استفاده کنید.
- شما میتوانید از کاغذهای محافظ برای کاهش گردوغبار روی کتابها استفاده کنید. اما این کاغذها نباید خاصیت اسیدی داشته باشند.
- اگر کتابها را تنها کنار هم بچینید، بدون اینکه معیاری برای نظم آنها داشته باشید، باز هم پیدا کردن کتاب یا کتابهای خاص کاری دشوار خواهد بود.
- قرار دادن کتابها روی هم امکان رشد قارچها و کاهش جریان هوا را به وجود میآورد. این در حالی است که عمودی گذاشتن کتابها در قفسه علاوه بر حفظ سلامت منابع باعث تسهیل پیدا کردن آنها خواهد شد.
پرسشهای پرتکرار
آماده کردن انبار شامل مجموعهای از مراحل است. این فرآیند شامل تعیین نحوه بستهبندی کتابها برای نگهداری طولانی مدت و تعیین روش مناسب برای نگهداری آنهاست. مراحل این فرآیند شامل بازرسی انبار کتاب از نظر گردوغبار و تخمهای حشرات، تمیز کردن جلدها و صفحات، بستهبندی صحیح کتابها، استفاده از کنترلگر آبوهوایی و نگهداری جعبههای کتابها در قفسهها میشوند.
هنگام نگهداری کتابها در جعبههای پلاستیکی، مهم است که رطوبت را در انبار کتاب خود به حد مشخصی کاهش دهید. اگر روی کتابی آثار قارچ و کپک پیدا کردید، میتوانید آن را از مجموعه خود حذف کنید. نگهداری یک کتاب کپک زده در کنار دیگر کتابها به زودی منجر به آسیب دیدن کل انبار شما خواهد شد.
بله. اگر میخواهید چینش و یافتن کتابها یا حتی قرار دادن آنها بعد از مطالعه به راحتی صورت گیرند، بهتر است از سیستمی مانند نظم موضوعی-الفبایی استفاده کنید. به این معنا که کتابهای هر موضوع را کنار هم بگذارید. اما کتابها باید بر اساس الفبای نام نویسنده یا عنوان کتابها مرتب شوند.