ممکن است با زندگی در دنیای خریدهای آنلاین، دو واژه تجارت اجتماعی و تجارت الکترونیک را بارها شنیده باشید. یکی از واژه‌هایی که طی سال‌های اخیر شاید زیاد به گوش‌مان رسیده باشد، ایکامرس یا تجارت الکترونیک است که به دلیل شباهت نوشتاری با سوشال کامرس یا تجارت اجتماعی، برخی از افراد این دو را اشتباه می‌گیرند و مفهوم‌شان را برابر می‌دانند. در این مقاله به صورت مفصل در مورد سوشال کامرس و ایکامرس و تفاوت آن‌ها صحبت کرده‌ایم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تمرکز بر رسانه‌های اجتماعی در طول زمان تغییر کرده است و شبکه‌های اجتماعی به بستری برای برقراری ارتباط با مردم تبدیل شده‌اند. از این رو لازم است تا تفاوت سوشال کامرس و تجارت الکترونیک را بدانید تا با نحوه خرید و فروش کالا و خدمات در آینده بهتر آشنا شوید. مشتریان دائما به دنبال ارزان‌ترین و آسان‌ترین مکان برای خرید هستند.
تجارت الکترونیک چیست؟
تجارت الکترونیک که گاهی از آن به عنوان تجارت اینترنتی نیز یاد می‌شود، به خرید و فروش کالا یا خدمات با استفاده از اینترنت و انتقال پول و داده برای انجام این معاملات اشاره دارد. اگر بخواهیم ساده‌تر در مورد مفهوم ایکامرس صحبت کنیم، باید بپرسیم آیا تا به حال کفش‌های کتانی، تلفن همراه یا هر کالای دیگری را از طریق اینترنت خریداری کرده‌اید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، قطعاً از یک پلتفرم تجارت الکترونیک استفاده کرده‌اید.
تجارت الکترونیک اغلب برای اشاره به فروش محصولات فیزیکی به صورت آنلاین استفاده می‌شود، اما می‌تواند هر نوع معامله تجاری را که از طریق اینترنت تسهیل می‌شود، نیز توصیف کند.
انواع تجارت الکترونیک
به صورت کلی میتوان انواع تجارت الکترونیک در شش بخش خلاصه کرد:
- B2C
- B2B
- C2C
- C2B
- تجارت میان کسب‌وکار و مصرف‌کننده (B2C)
در مدل B2C معاملاتی که انجام می‌شود بین یک کسب‌وکار و مصرف‌کننده است. این مدل یکی از محبوب‌ترین مدل‌های فروش در زمینه ایکامرس است. زمانی که شما از یک فروشگاه آنلاین، یک لباس خریداری می‌کنید، معامله B2C اتفاق افتاده است.
- تجارت میان یک کسب‌وکار با کسب‌وکار دیگر (B2B)
زمانی که معامله انجام شده بین دو کسب‌وکار باشد، در واقع معامله B2B اتفاق افتاده است. برای مثال اگر یک کسب‌وکار مواد اولیه کسب‌وکار دیگری را فراهم آورد، معامله B2B اتفاق افتاده است.
- تجارت میان مصرف‌کننده با مصرف‌کننده (C2C)
معاملاتی که میان دو مشتری به فروش ختم می‌شود، از این نوع معاملات هستند. روابط فروشی که در سایت eBay یا Amazon هستند، از این دست هستند.
- تجارت میان مصرف‌کننده با کسب‌وکار (C2B)
مدل C2B مدل تجارت الکترونیک سنتی را معکوس می‌کند، به این معنی که مصرف‌کنندگان، محصولات یا خدمات خود را در دسترس خریداران تجاری قرار می‌دهند. مثلا یک عکاس با حضور در سایت فری پیک، محصولات خود را در اختیار سازمان‌های مختلف قرار می‌دهد.
البته یک مدل B2A و یک مدل C2A که میان ادارات و مصرف‌کنندگان و سازمان‌های دولتی است، وجود دارد و روی افزایش کارایی دولت از طریق پشتیبانی از فناوری اطلاعات متمرکز شده است.
تاریخچه تجارت الکترونیک
تاریخچه تجارت الکترونیک به سال ۱۹۹۴ برمی‌گردد زمانی که اولین فروش آنلاین اتفاق افتاد. روز ۱۱ آگست بود که مردی به واسطه وبسایت خود، NetMarket که یک پلتفرم خرده فروشی در آمریکا بود، CD گروه Sting را به دوست خودش فروخت. این اولین نمونه از خرید یک مصرف‌کننده از یک کسب‌وکار و از طریق شبکه جهانی وب – یا “تجارت الکترونیک” بود که امروزه با مفهوم ” ایکامرس ” آن را می‌شناسیم.
از آن زمان، تجارت الکترونیک به گونه ای تکامل یافته است که پیدا کردن و خرید محصولات را از طریق خرده‌فروشان و بازارهای آنلاین آسان‌تر می‌کند. کسب و کارهای کوچک و شرکت‌های بزرگ همگی از تجارت الکترونیک بهره برده اند تا کالاها و خدمات خود را در مقیاسی بفروشند که با خرده فروشی آفلاین و سنتی امکان پذیر نبود.
مزایای تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک مزایای زیادی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- غلبه بر محدودیت‌های جغرافیایی
- به دست آوردن مشتریان جدید به واسطه موتورهای جستجو
- کاهش چشم‌گیر زمان و هزینه
- پیدا کردن سریع‌تر محصول
- امکان مقایسه سریع بین کالاهای مختلف
- به دست آوردن اطلاعات کامل و جامع در مورد محصولات یا خدمات
- دسترسی راحت به نطرات مصرف‌کنندگان
- آگاهی و بهره‌مندی از تخفیف‌ها
- و…
معایب تجارت الکترونیک
با اینکه تجارت الکترونیک مزایای بی‌شماری دارد، معایبی هم دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:
حریم شخصی و امنیت: برای اینکه خرید امنی داشته باشید، باید گواهی امنیت سایت را چک کنید و حتما باید به ستاره‌های نماد اعتماد الکترونیکی توجه کنید. (تعداد ستاره‌های بالاتر، نشان‌دهنده سطح بالاتر اعتماد و کیفیت عملکرد وبسایت است)
فقدان تعامل با مشتری یا فروشنده: یکی از مشکلات موجود در تجارت الکترونیک، عدم تعامل با مشتری یا فروشنده است.
زیرساخت‌های هزینه‌بر: زیرساخت‌های لازم برای ایکامرس، هزینه زیادی دربردارند و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی روی آن‌ها اتفاق میفتد.
آینده تجارت الکترونیک
پیشرفت در فناوری و رشد بازارهای موجود، خرید و فروش آنلاین را از همیشه آسان‌تر کرده است. انتظار می‌رود بازار تجارت الکترونیک بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ تقریباً ۱۱ تریلیون دلار رشد کند. بسیاری از کسب‌وکارها در طول همه‌گیری کووید-۱۹ آنلاین شدند و روند جهانی به سمت دیجیتالی‌شدن، با سرعت زیادی افزایش یافت. حتی با بازگشایی مجدد بازگشایی مغازه‌های فیزیکی هم، فروش تجارت الکترونیک همچنان رو به افزایش خواهد بود. همچنین پیش بینی می‌شود فروش تجارت الکترونیک جهانی در سال ۲۰۲۲ به ۵ تریلیون دلار و تا سال ۲۰۲۴ به ۶ تریلیون دلار برسد.
بر اساس گزارشی که توسط EY-IVCA Trend Book 2021 منتشر شد، پیش‌بینی می‌شود که تجارت الکترونیک در هند تا سال ۲۰۲۴ با نرخ رشد ترکیبی سالانه ۲۷ درصد رشد کند و انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۴ به ۹۹ میلیارد دلار در این کشور برسد. مواد غذایی و مد/پوشاک احتمالاً بسترهای اصلی برای رشد تجارت الکترونیک خواهند بود.
بنابراین میتوان گفت در آینده‌ای نه چندان دور، بازرگانان همچنان تقاضای مصرف کنندگان را به صورت آنلاین دنبال می‌کنند و به تعداد بی سابقه ای از صاحبان کسب‌وکارها به سمت تجارت الکترونیک هجوم می‌آورند. فروشگاه‌های آنلاین روزانه با حدود ۱۲ تا ۲۴ میلیون سایت تجارت الکترونیک در سراسر جهان ظاهر می‌شوند. این به معنای رقابت برندهای بیشتر برای مشتریان است. در نتیجه هزینه بیشتری باید برای تبلیغات دیجیتالی پرداخته شود.
تجارت اجتماعی چیست؟
سوشال کامرس یا تجارت اجتماعی یعنی فروشندگان به صورت مستقیم کالاهای خود را در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی به فروش برسانند و میزان موفقیت خود را از طریق تعاملاتی که با کاربر دارند که شامل تعداد لایک و کامنت، فالو، تعداد دایرکت‌هایی که منجر به خرید محصول یا خدمات می‌شوند، می‌سنجند.
پس به طور کلی میتوان گفت سوشال کامرس یکی از روش‌های ایکامرس است که در آن تمام فرآیند خرید یک محصول یا خدمت، در یک پلتفرم شبکه اجتماعی صورت می‌گیرد. فرآیند خرید شامل پیدا کردن محصول در یکی از رسانه‌های اجتماعی، برقراری ارتباط با فروشنده و در نهایت تسویه حساب آن و ارسال سفارش است.
تجارت اجتماعی برای برندهایی که خواهان رشد مداوم مخاطب هستند، یک بستر کاملا ایده‌آل است. هر روز، کاربران جدیدی به فیس بوک، اینستاگرام، تیک تاک و سایر شبکه‌های اجتماعی می‌پیوندند. هر کاربر جدید به یک مشتری جدید بالقوه برای برندهایی تبدیل می‌شود که در تجارت اجتماعی حضور دارند. نکته ای که اینجا اهمیت دارد این است که باید به دنبال مشتریان ارزشمند در هر شبکه اجتماعی باشید. برای مثال طیف نوجوانانی که به تازگی در تیک تاک عضو شده اند، به سختی می‌توانند مشتری بالقوه یک فروشگاه وسایل نقلیه سنگین باشند
چرا شبکه‌های اجتماعی برای فروش محصولات مورد اقبال قرار گرفتند؟
در ابتدا شبکه‌های اجتماعی تنها راهی برای برقراری ارتباط کاربران با یکدیگر بود اما پس از مدتی، به دلیل سهولت استفاده، به بستری برای خرید و فروش محصولات تبدیل شد. علاوه بر آن، کاربران می‌توانستند محصولات خود را به صورت فیلم، عکس، پست و استوری در معرض نمایش قرار دهند. اینستاگرام یکی از مهم‌ترین بسترهای ارتباطی در سوشال کامرس محسوب می‌شود که به دلیل به‌روز رسانی‌های متعددی که طی سال‌های اخیر داشته است، کاربران زیادی از آن برای فروش محصولات استفاده می‌کنند.
ناگفته نماند که اینستاگرام تنها یکی از رسانه‌های اجتماعی برای خرید و فروش محصولات است و اگر شما صاحب کسب‌وکاری هستید، پیشنهاد می‌کنیم از شبکه‌های اجتماعی متعددی استفاده کنید چون هر کدام ویژگی‌های مختلفی دارند. بنابراین برای فروش اثرگذار در سوشال کامرس، باید با انواع شبکه‌های اجتماعی و نحوه کار آن‌ها آشنا باشید.
میتوان گفت تجارت اجتماعی یکی از بزرگترین مشکلات ایکامرس که نداشتن ارتباط با فروشنده یا مشتری بود را حل کرده است. یک فروشنده به خوبی با مشتری تعامل دارد و می‌تواند به خوبی احساسات خویش را به او منتقل کند و بالعکس.
چند نمونه از محبوب‌ترین سوشال کامرس‌ها
محبوبیت تجارت اجتماعی در چند سال اخیر رو به افزایش بود اما همه‌گیری کرونا باعث افزایش هرچه بیشتر استفاده و سرعت آن شد. با افزایش استفاده از تجارت اجتماعی ، شرکت‌های زیادی شروع به توسعه ابزارها و پلتفرم‌ها برای تسهیل تجارت اجتماعی خریداران و فروشندگان کردند تا تجربه خرید کاربرپسندتری را برای کاربران فراهم آورند.
محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی که در حال حاضر استفاده می‌شود و به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردی که دارند، مورد استقبال قرار گرفتند، به ترتیب به شرح زیر است:
- اینستاگرام
- فیسبوک
- پینترست
- اسنپ چت
- تیک تاک
مزایای تجارت اجتماعی چیست؟
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های سوشال کامرس این است که شما به راحتی می‌توانید فعالیت‌های مربوط به بازاریابی را انجام دهید چون‌افرادی که شما را دنبال می‌کنند، همان‌هایی هستند که به کسب‌کنار شما علاقه‌مند هستند. بنابراین شما به راحتی مشتریان بالقوه خود را پیدا خواهید کرد. در این بستر، تبدیل مشتری بالقوه به بالفعل با سایر فعالیت‌های بازاریابی مانند عکاسی صحیح از محصول، تولید محتوای اثرگذار، شیوه بیان و نحوه صحیح تعامل با مشتری برمی‌گردد. به طور کلی میتوان به مزایای زیر اشاره کرد:
- پیداکردن راحت‌تر مخاطبان
- بهبود شیوه‌های تعامل با مشتری
- افزایش مداوم مخاطب
- افزایش میانگین ارزش سفارش
- افزایش میزان فروش
تجارت اجتماعی به شما کمک می‌کند تا روابط محکم‌تری با افراد جدید ایجاد کنید و بتوانید در طول زمان به بهبود آن بپردازید. احتمالا مشتریان شما خوشحال‌تر خواهند بود و خریدهای بیشتری انجام می‌دهند که در این صورت میزان وفاداری مشتری را افزایش خواهید داد.
گرچه محبوبیت تجارت اجتماعی بعد از کرونا به میزان قابل توجهی افزایش یافت ،اما چت بات‌ها هم به این قضیه کمک شایانی کردند. ربات‌های چت‌کننده به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که به طور معناداری با مشتریان تعامل داشته باشند، به صورت شبانه‌روزی پشتیبانی مشتریان را انجام دهند و به علاوه، هزینه کمتری برای ارائه کننده خدمات یا محصولات دارند. این فناوری جدید باعث شد تا فرصت‌های جدیدی همراه با یک استراتژی محکم، در اختیار خرده‌فروشان قرار گیرد.
تفاوت تجارت اجتماعی و تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک به تجربه خرید از طریق یک وب سایت آنلاین یا اپلیکیشن اختصاصی با برند اشاره دارد. تجارت اجتماعی، طبق تعریف، به مشتری این امکان را می‌دهد که خرید خود را در یک شبکه اجتماعی مانند اینستاگرام یا فیسبوک و… انجام دهید. بنابراین تجارت الکترونیک، همان تجارت اجتماعی نیست. در حقیقت تجارت اجتماعی بخشی از تجارت الکترونیک است.
به عبارت ساده تر، تجارت اجتماعی زیرمجموعه‌ای از تجارت الکترونیکی است که شامل رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌های آنلاین است که از تعامل اجتماعی پشتیبانی می‌کنند در حالی که تجارت الکترونیک به معنای خرید و فروش کالاها، محصولات یا خدمات از طریق اینترنت است. در ادامه به مهم‌ترین تفاوت‌های ایکامرس و سوشال کامرس اشاره کرده‌ایم:
تفاوت در پلتفرم
تجارت اجتماعی به مشتریان این امکان را می‌دهد که بدون اینکه پلتفرم را ترک کنند، محصولات مورد نیازشان را در رسانه‌های اجتماعی پیدا و خریداری کنند. این اتفاق باعث می‌شود فرآیند پیدا کردن و خرید محصول، دقیق‌تر و سریع‌تر اتفاق بیفتد. به طور خلاصه، تجارت اجتماعی همه آن چیزی است که مصرف کنندگان مدرن به آن نیاز دارند. بستری که تمام نیازهای آن‌ها را پوشش می‌دهد، بدون اینکه نیاز باشد به پلتفرم دیگری برود.
تفاوت در تعاملات
تعاملات در سوشال کامرس حرف اول را می‌زند. این تعاملات بین مشتریان و خرده‌فروشان، گروه‌هایی غیررسمی تشکیل می‌دهد که باعث افزایش تعامل با برند، بهبود وفاداری به برند و در نهایت افزایش فروش می‌شود.
دسترسی داشته باشید، فرم زیر را پر کنید.تفاوت در محتوا
یکی دیگر از تفاوت‌های آن‌ها نوع محتواست. محتوایی که در یک فروشگاه تجارت الکترونیک سنتی به اشتراک گذاشته می‌شود، برای دیده‌شدن نیاز به زمان زیادی دارد اما همان محتوا در شبکه‌های اجتماعی به سرعت در معرض دید تعداد زیادی از افراد قرار می‌گیرد و حتی محتوا، به یک محتوای تعاملی تبدیل می‌شود که کاربران زیادی در مورد آن نظر می‌دهند.
برای درک بهتر این موضوع می‌توانید اینفوگرافیک زیر را مشاهده کنید.
شباهت‌های تجارت اجتماعی و تجارت الکترونیک
در هر دو مدل هم ایکامرس و هم سوشال کامرس، خریداران می‌توانند مستقیماً با مارک‌هایی که دوست دارند تعامل داشته باشند، نظرات خریداران دیگر را بررسی کنند و در مورد خریدهای احتمالی با دوستان مشورت کنند (یا آن‌ها را متقاعد کنند که خرید کنند).
سوالات متداول
در واقع، طبق مطالعات اخیر، یک سوم مصرف کنندگان بریتانیا در حال حاضر مستقیماً از طریق رسانه های اجتماعی خرید می کنند. این تعداد زیادی از مشتریان بالقوه در دسترس شما هستند!
منبع:
