مروزه دنیای دیجیتال و عصر اینترنت، زندگی همه ما را در بر گرفته و بخش زیادی از زمان هرکدام از ما برای کار یا سرگرمی در این فضا سپری می‌شود. همه ما در شبکه‌های اجتماعی صفحاتی ایجاد کرده و با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم؛ حتی سیستم‌های بانکداری نیز اکنون آنلاین شده و ویژگی مشترک تمام این فضاها، داشتن یک رمز عبور یا پسورد برای ورود به فضای شخصی است. در کنار پیشرفت این فضاهای آنلاین، راه‌های نفوذ و هک این سیستم‌ها نیز پیشرفت داشته‌اند. در حال حاضر پسوردها بهترین روشی هستند که می‌توانید تا جای ممکن از نفوذ افراد به فضای شخصی و دارایی‌های خود جلوگیری کنید. در ادامه این مطلب از پادرو با ما همراه باشید تا تمام مراحل و نکات مهم در ساخت پسورد قوی و امن را باهم بررسی کنیم.
چرا باید پسورد قوی بسازیم؟
با وجود استفاده روزانه و فراوان از اینترنت و انواع سیستم‌های هوشمند دیگر مانند کارت‌های بانکی، ممکن است برخی از ما هنوز اهمیت ساخت پسورد قوی را به خوبی ندانیم و به سادگی از کنار این موضوع بگذریم. تنها زمانی اهمیت استفاده از رمز عبور امن را درک خواهیم کرد که اتفاقات ناگواری مانند هک شدن و از دست رفتن اطلاعات و دارایی برای ما رخ دهد.
روش‌های کدنویسی که برای هک کردن و دور زدن سیستم‌های امنیتی وجود دارند، در طی مراحل هک سیستم یا اکانت افراد، به سد رمز عبور برخورد می‌کنند. امروزه پسوردهای ساده و قابل حدسی مانند ۱۱۱۱ یا ۱۲۳۴۵۶ و یا خود کلمه Password بسیار شناخته شده هستند و هک کردن آن‌ها به قدری آسان است که عملاً بود و نبود این پسورد تفاوتی در امنیت اکانت شما ایجاد نخواهد کرد.
در حالی که اگر پسورد شما پیچیده و غیرقابل حدس باشد، کار هک شدن سیستم یا اکانت شما دشوارتر خواهد شد. البته توجه داشته باشید که در نهایت روش‌هایی برای پیدا کردن یا دور زدن رمز عبور و هک بسیاری از سیستم‌ها با امنیت بالا نیز وجود دارد؛ اما ساخت پسورد قوی، بهترین کاری است که می‌توانید برای حفظ اطلاعات خود انجام دهید.
اهمیت استفاده از پسورد قوی برای امنیت، تنها مربوط به سایت‌ها و فضای آنلاین نمی‌شود و برای مواردی مانند کارت بانکی یا حتی گاوصندوق نیز نباید از رمزهای ساده و پرتکرار استفاده کنید.
نحوه ساخت پسورد قوی
زمانی که از اغلب افراد دلیل ساده انتخاب کردن رمز کارت یا اکانت را می‌پرسیم، معمولاً با پاسخ “خطر فراموشی رمز” مواجه می‌شویم. این موضوع طبیعی است؛ بسیاری از ما نمی‌توانیم رمزهای پیچیده و طولانی را به خاطر بسپاریم و ممکن است به همین دلیل امکان ورود به اکانت خود را از دست بدهیم. برای این مسئله راهکارهایی وجود دارد که در ادامه بررسی خواهیم کرد. موضوع اصلی نحوه ساخت پسورد قوی است که باید به خوبی با آن آشنا باشیم.
۱- مشخصات خود را تبدیل به رمز عبور نکنید
مشخصات فردی هر شخص مانند تاریخ تولد، شماره تلفن، نام، آدرس و اطلاعات مربوط به نزدیکان، به هیچ وجه گزینه مناسبی برای ساخت پسورد قوی نیست. اغلب افراد به این علت که به این کلمات و اعداد عادت کرده و آن‌ها را همیشه به خاطر دارند، برای جلوگیری از فراموش کردن رمز، با ترکیب آن‌ها یک رمز عبور می‌سازند.
همانطور که این اعداد و ترکیب‌ها به ذهن شما می‌رسند، می‌توانند به آسانی به ذهن دیگر افرادی که مشخصات شما را می‌دانند نیز رسیده و به راحتی تمام اطلاعات شما را در اختیار دیگران قرار دهند. بنابراین این اطلاعات را هرگز به عنوان رمز عبور قرار ندهید و رمز عبور امن خود را به گونه‌ای انتخاب کنید که انگار هیچ ارتباطی با شما ندارد.
۲- از اعداد یا حروف متوالی استفاده نکنید
اشتباه رایجی که افراد برای ساخت پسورد قوی انجام می‌دهند، استفاده از اعداد و حروف متوالی روی کیبورد است. برخی از افراد تصور می‌کنند که به علت بی‌معنی بودن این حروف در کنار هم، تشخیص آن‌ها غیرممکن خواهد بود. در حالی که هکرها بهترین ذهن‌ها را برای حدس زدن نحوه تفکر افراد دارند.
به عنوان مثال، ASDF یا QWERTY که از کنار هم قرار دادن حروف با ترتیب روی کیبورد تشکیل شده‌اند و یا اعدادی مانند ۱۲۳۴۵۶ و یا برعکس آن، به آسانی قابل حدس و هک شدن هستند. به طور کلی هرگونه ترتیب و نظمی در رمز عبور، حدس آن را آسان می‌کند و باید تا جای ممکن در انتخاب رمز نامنظم باشید.
۳- کاراکترهای زیاد و متنوع استفاده کنید
همه رمز عبور‌ها نمی‌توانند ۸ تا ۱۲ رقمی و یا متشکل از حروف و اعداد و نمادها باشند. به عنوان مثال، رمز کارت بانکی شما می‌تواند تنها ۴ عدد باشد. با این حال اغلب سایت‌ها و برنامه‌ها به شما امکان ساخت پسورد قوی با حداقل ۸ تا ۱۲ کاراکتر و استفاده از حروف کوچک و بزرگ انگلیسی و اعداد و نمادها را می‌دهند.
سعی کنید به صورت رندوم و پراکنده و بدون هیچ ترتیب خاصی، از ترکیب تمام این عناصر، یعنی حروف بزرگ، کوچک، اعداد، نمادها و حتی علائم نگارشی استفاده کنید.
۴- سرکلمه درست کنید
سرکلمه‌ها در واقع کلماتی بی معنی هستند که از ترکیب حرف اول چند کلمه با معنی ساخته شده‌اند. استفاده از سرکلمه یک روش بسیار مناسب برای ساخت پسورد قوی است، زیرا می‌توانید به آسانی کلمات اصلی را به یاد آورده و حروف ابتدایی آن را به هم بچسبانید. بنابراین مشکل فراموشی رمز نیز تا حد زیادی رفع خواهد شد.
به عنوان مثال، یک جمله انگلیسی مانند I Can Do It On My Own انتخاب کنید و رمزی به شکل ICDIOMO بسازید. برای افزایش امنیت، بهتر است اعداد و نمادها را نیز به این کلمه اضافه نموده و جمله‌ای که انتخاب می‌کنید ارتباطی با پسورد نداشته باشد؛ به عنوان مثال، سرکلمه درست کردن با جمله My Password Is Strong پیشنهاد نمی‌شود.
۵- شکل کلمات را تغییر دهید
یکی از روش‌های ساخت پسورد قوی که بسیاری از کاربران از آن استفاده می‌کنند، تغییر شکل کلمات است. به عنوان مثال، اگر در کلمه موردنظر شما برای ساخت رمز عبور، حرف E انگلیسی وجود دارد می‌توانید به جای آن از عدد ۳ انگلیسی استفاده کنید، یا به جای حرف B انگلیسی از عدد ۸ انگلیسی استفاده نمایید و به جای حرف S انگلیسی، نماد دلار $ قرار دهید.
به این ترتیب کلمه‌ای که ساخته‌اید برای خود شما معنا و مفهوم خواهد داشت، اما در دیکشنری موجود نیست و می‌تواند جلوی برخی روش‌های هک را بگیرد.
۶- کلمات غیرمرتبط را ترکیب کنید
یک روش جالب برای ساخت پسورد قوی، ترکیب کلمات غیرمرتبط به شیوه‌ای خلاقانه است. به عنوان مثال، می‌توانید دو کلمه نامرتبط هوا و برنج را به شکل HaBeVRenaj ترکیب کنید و به عنوان رمز قرار دهید. توجه داشته باشید که این ترکیب از مشخصات شما مانند نام و فامیل نباشد.
۷- از یک رمز برای همه اکانت‌ها استفاده نکنید
این اشتباه رایج‌ترین مسئله‌ای است که بسیاری از ما با وجود ساخت پسورد قوی انجام می‌دهیم. زمانی که یک پسورد مناسب و امن می‌سازید و آن را حفظ می‌کنید، برای جلوگیری از فراموشی رمز اکانت‌های مختلف، آن را به عنوان رمز تمامی سایت‌ها و برنامه‌ها انتخاب نکنید.
هرقدر هم رمزی که ساخته‌اید قوی و حدس آن دشوار باشد، باز هم ممکن است شخصی بتواند آن را حدس بزند یا از روش دیگری حساب را هک کند. به این ترتیب رمز عبور تمام اکانت‌های شما در دست اوست و از چند جهت ضربه خواهید خورد.
۸- رمز عبور را در اینترنت برای کسی ارسال نکنید
گاهی اوقات ممکن است با وجود ساخت پسورد قوی و رعایت تمام نکات، مجبور باشیم رمز خود را به یک فرد مورد اعتماد اعلام کنیم تا او به اکانت ما دسترسی داشته باشد. بهتر است به طور کلی رمز خود را به هیچ شخصی نگویید و اگر ناچار به انجام این کار هستید، حتما به صورت حضوری و زبانی رمز را گفته و یا خودتان رمز را در سیستم شخص وارد نمایید. همچنین پس از پایان کار، رمز را تغییر دهید.
حتی اگر فردی که قصد دادن پسورد به او را دارید کاملاً مورد اعتماد شما باشد و مشکلی از سمت او به وجود نیاید، با ارسال رمز از طریق چت، ایمیل، پیامک، تماس و هر روش غیرحضوری دیگری، ممکن است فرد سومی بتواند رمز شما را به دست بیاورد.
۹- رمز عبور دو مرحله‌ای را فعال نمایید
بسیاری از پلتفرم‌های آنلاین، امروزه علاوه بر پیشنهاد دادن راه‌هایی برای ساخت پسورد قوی، یک امکان دیگر به عنوان رمز عبور دو مرحله‌ای را ایجاد کرده‌اند. طی این فرایند رمز اول شما ثابت و رمز دوم متغیر خواهد بود و همان لحظه در ایمیل یا شماره تایید شده برای شما ارسال می‌شود.
بنابراین حتی اگر رمز ثابت شما حدس زده شود، برای داشتن رمز دوم باید به موبایل و پیامک‌های شما یا اکانت جیمیل دسترسی داشت که این امر بسیار دشوارتر از هک کردن یک اکانت است.
۱۰- رمز عبور را تغییر دهید
پسورد قوی، پسوردی است که چندین سال ثابت باقی نماند. علاوه بر ساخت پسورد قوی، لازم است هر چند وقت یکبار آن را تغییر داده و با یک رمز جدید کاملاً نامرتبط با رمز قبلی، جایگزین کنید.
۱۱- رمز عبور خود را در پلتفرم‌های آفلاین ننویسید
بسیاری از کاربران اینترنت تصور می‌کنند تنها با ساخت پسورد قوی، امنیت اکانتشان صدرصد حفظ شده و رمز را به گونه‌ای انتخاب می‌کنند که نمی‌توانند به خاطر بیاورند. به همین دلیل برای جلوگیری از فراموشی رمزها، آن‌ها را در فضاهای آفلاینی مانند نوت موبایل، فایل وورد و اکسل و موارد دیگر یادداشت می‌کنند.
توجه داشته باشید که در صورت هک شدن کل دستگاه، امکان دسترسی به فایل‌های آفلاین شما نیز وجود دارد و این فایل‌ها روش امنی برای به خاطر سپردن رمزها نخواهند بود. در ادامه برنامه‌هایی که می‌توانید به کمک آن‌ها رمزهای خود را ذخیره کنید، معرفی خواهند شد.
برنامه‌های ذخیره رمز عبور
برنامه‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانید به کمک آن‌ها تمامی رمز عبورهای خود را ذخیره نموده و از فراموشی رمز جلوگیری کنید. به این ترتیب تنها پسوردی که نیاز است به خاطر بسپارید، پسورد همین برنامه است. بهترین برنامه‌های ذخیره پسورد عبارتند از:
- Samsung Pass برای گوشی‌های سامسونگ
- iClould Keychain برای گوشی‌های آیفون
- Lastpass
- KeePass
- Dashlane
همچنین حساب کاربری گوگل یا همان جیمیل نیز می‌تواند پسورد اکانت شما در سایت‌های مختلف را ذخیره نموده و امن نگه دارد.
آموزش ساخت پسورد قوی با ابزارهای آنلاین
اگر ساخت پسورد قوی برای شما دشوار است و یا از قوی بودن رمز عبور خود اطمینان ندارید، روش‌های آنلاینی وجود دارند که می‌توانید با کمک آن‌ها رمز قوی بسازید یا از میزان قدرت رمزی که خودتان ساخته‌اید مطلع شوید. در ادامه برخی از ابزارهای آنلاین برای ساخت پسورد قوی را معرفی می‌کنیم:
- سایت howsecureismypassword.net دارای یک ربات است که با وارد کردن عبارت رمز، به شما می‌گوید که پسوردتان چقدر قوی و امن است.
- برنامه Password Generator و همچنین Lastpass می‌توانند رمز عبورهای قوی و امن تولید کنند. از آنجایی که به خاطر سپردن عبارات رندوم و نامنظمی که این برنامه‌ها می‌سازند دشوار است، می‌توانید برای نگهداری آن‌ها از برنامه‌های ذخیره رمز عبور که معرفی شدند استفاده کنید.
البته بسیاری از سایت‌ها یا برنامه‌ها در هنگام ساخت اکانت و ایجاد رمز عبور، میزان قدرت رمز را اعلام می‌کنند و اگر رمز شما به حد کافی قوی نباشد آن را نمی‌پذیرند.
نمونه رمز عبور امن
ساخت پسورد قوی گاهی می‌تواند چالش برانگیز باشد و حفظ امنیت در فضای آنلاین را دشوار کند. با این حال با کمک روش‌های معرفی شده می‌توانید تا حد زیادی از افشا شدن رمزهای خود جلوگیری کنید. یک رمز عبور امن می‌تواند برای شما معنا داشته باشد، اما زمانی که شخص دیگری بی‌اطلاع به آن نگاه کند تنها فکر کند که بدون عوض کردن زبان کیبورد تایپ کرده‌اید!
بهترین پسورد، کاملاً نامنظم و رندوم بوده و از اعداد، حروف کوچک و بزرگ، علائم نگارشی و.. استفاده می‌کند و هیچ ارتباطی با مشخصات و علایق شما ندارد.
به عنوان مثال، از جمله رمزهایی که برنامه‌های ساخت پسورد قوی تولید می‌کنند می‌توان این عبارت را مثال زد: q9[)3UWnDF68
سخن آخر
در این مطلب از پادرو به بررسی کامل اهمیت ساخت پسورد قوی پرداختیم. در واقع پسورد قوی تنها راه دفاعی است که به عنوان یک کاربر عادی در اینترنت می‌توانید برای محافظت از اطلاعات و دارایی خود در مقابل هک شدن استفاده کنید. برای این که امنیت اکانت شما حفظ شود در ابتدا پسوردی بسازید که شامل اعداد، حروف کوچک و بزرگ و علائم نگارشی شود. در مراحل بعد سعی کنید در بازه‌های زمانی مشخص رمز خود را تغییر دهید و در کنار آن رمزتان را به فرد دیگری ندهید. اگر نگران فراموش کردن رمز خود هستید می‌توانید از نرم‌افزارهای مخصوص نگهداری پسوورد استفاده کنید.
سوالات متداول ساخت پسورد قوی
هک شدن پسورد به چه معناست؟
هک شدن پسورد به معنای به دست آوردن رمز شما توسط شخص دیگر و امکان ورود او به فضای برنامه‌ها و سایت‌هایی است که شما در آن‌ها اکانت شخصی دارید.
چطور می‌توان جلوی هک شدن رمز عبور را گرفت؟
ساخت پسورد قوی اولین و بهترین روشی است که می‌توانید برای جلوگیری از هک شدن اکانت‌هایتان انجام دهید.
ساخت رمز عبور پیچیده چه اهمیتی دارد؟
همه افراد تمایل دارند که اطلاعاتشان در سایت یا برنامه‌های مختلف امن بماند و هیچ شخصی نتواند به آن‌ها دسترسی داشته باشد. همچنین اگر مدیر یک سایت باشید و از طریق این سایت کسب درآمد انجام دهید، هک شدن رمز عبور اکانت شما در سایت، به معنای ریسک بزرگ برای اطلاعات و اموال شما خواهد بود. بنابراین یک پسورد پیچیده و غیرقابل حدس، می‌تواند سد دفاعی مناسبی ایجاد کند.
